ประเทศลาว

3.1. สมัยก่อนประวัติศาสตร์และอาณาจักรยุคแรกเริ่ม

หลักฐานทางโบราณคดีบ่งชี้ว่ามีการตั้งถิ่นฐานของมนุษย์ในดินแดนลาวมาเป็นเวลานานหลายหมื่นปี ในปี ค.ศ. 2009 มีการค้นพบกะโหลกศีรษะมนุษย์โบราณที่ถ้ำผาลิง ในเทือกเขาอันนัมทางตอนเหนือของลาว ซึ่งมีอายุอย่างน้อย 46,000 ปี ทำให้เป็นฟอสซิลมนุษย์สมัยใหม่ที่เก่าแก่ที่สุดที่พบในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ นอกจากนี้ ยังพบเครื่องมือหินแบบวัฒนธรรมโห่อบิ่ญ ในพื้นที่ทางตอนเหนือของลาว ซึ่งมีอายุย้อนไปถึงยุคสมัยไพลสโตซีนตอนปลาย

การก่อตัวของชุมชนและรัฐเริ่มแรกในดินแดนลาวได้รับอิทธิพลจากอารยธรรมโดยรอบ เช่น จีนและอินเดีย หลักฐานทางโบราณคดีชี้ให้เห็นว่าสังคมเกษตรกรรมได้พัฒนาขึ้นในช่วงสหัสวรรษที่ 4 ก่อนคริสตกาล มีการค้นพบไหหินบรรจุกระดูกและสุสานประเภทอื่น ๆ ที่บ่งบอกถึงสังคมที่มีความซับซ้อน โดยมีการปรากฏของวัตถุสำริดประมาณ 1,500 ปีก่อนคริสตกาล และเครื่องมือเหล็กเป็นที่รู้จักตั้งแต่ 700 ปีก่อนคริสตกาล

ตามหลักฐานทางภาษาศาสตร์และประวัติศาสตร์อื่น ๆ กลุ่มชนที่พูดภาษาไทได้อพยพจากแถบกว่างซีในประเทศจีนลงมาทางทิศตะวันตกเฉียงใต้สู่ดินแดนลาวและไทยในปัจจุบัน ระหว่างคริสต์ศตวรรษที่ 8 ถึง 10 ก่อนการรวมตัวเป็นอาณาจักรล้านช้าง ดินแดนลาวเคยถูกควบคุมโดยอาณาจักรมอญและจักรวรรดิเขมร

3.2. อาณาจักรล้านช้าง

ประวัติศาสตร์ของประเทศลาวสามารถสืบย้อนไปถึงอาณาจักรล้านช้าง (ລ້ານຊ້າງ_{ล้านซ้าง}^{ภาษาลาว} หมายถึง "ดินแดนแห่งช้างล้านตัว") ซึ่งก่อตั้งขึ้นในคริสต์ศตวรรษที่ 14 โดยพระเจ้าฟ้างุ้ม เจ้าชายลาวผู้ซึ่งพระบิดาถูกเนรเทศออกจากจักรวรรดิเขมร พระเจ้าฟ้างุ้ม พร้อมด้วยกองทัพเขมร 10,000 นาย ได้พิชิตดินแดนของเจ้าลาวต่าง ๆ ในลุ่มแม่น้ำโขง และสถาปนานครเชียงทอง (ปัจจุบันคือหลวงพระบาง) เป็นราชธานี พระองค์สืบเชื้อสายมาจากกษัตริย์ลาวโบราณที่สืบย้อนไปถึงขุนบรม และได้ทรงนำพระพุทธศาสนานิกายเถรวาทมาเป็นศาสนาประจำอาณาจักร

อาณาจักรล้านช้างเจริญรุ่งเรืองอย่างมากในรัชสมัยของพระเจ้าสามแสนไท (ครองราชย์ ค.ศ. 1373-1417) โอรสของพระเจ้าฟ้างุ้ม ซึ่งในยุคนี้ล้านช้างได้กลายเป็นศูนย์กลางการค้าที่สำคัญ อย่างไรก็ตาม หลังจากพระองค์สวรรคตในปี ค.ศ. 1421 ล้านช้างก็เข้าสู่ยุคแห่งความขัดแย้งภายในและการแย่งชิงอำนาจเป็นเวลานานเกือบศตวรรษ

ในปี ค.ศ. 1520 พระยาโพธิสาลราชเสด็จขึ้นครองราชย์ และได้ย้ายเมืองหลวงจากหลวงพระบางมายังเวียงจันทน์ เพื่อหลีกเลี่ยงการรุกรานของพม่า ต่อมาในรัชสมัยของสมเด็จพระไชยเชษฐาธิราช (ครองราชย์ ค.ศ. 1548-1571) พระองค์ได้ทรงสร้างพระธาตุหลวง ซึ่งเป็นสัญลักษณ์สำคัญของลาวในปัจจุบัน หลังจากสมเด็จพระไชยเชษฐาธิราชหายสาบสูญไปในระหว่างการเดินทางไปทำศึกที่กัมพูชา อาณาจักรล้านช้างก็ตกอยู่ในภาวะไม่มั่นคงนานกว่า 70 ปี มีทั้งการรุกรานจากพม่าและสงครามกลางเมือง

อาณาจักรล้านช้างกลับมารุ่งเรืองอีกครั้งในรัชสมัยของพระเจ้าสุริยวงศาธรรมิกราช (ครองราชย์ ค.ศ. 1637-1694) ซึ่งถือเป็นยุคทองของล้านช้าง มีการขยายอาณาเขตและมีความสัมพันธ์ทางการทูตกับชาติตะวันตก แต่เมื่อพระองค์สวรรคตโดยไม่มีรัชทายาทที่ชัดเจน อาณาจักรล้านช้างก็อ่อนแอลงและแตกแยกออกเป็น 3 อาณาจักรคือ อาณาจักรหลวงพระบาง, อาณาจักรเวียงจันทน์ และอาณาจักรจำปาศักดิ์ ในช่วงปี ค.ศ. 1707

ในช่วงปลายคริสต์ศตวรรษที่ 18 ทั้งสามอาณาจักรลาวต่างตกอยู่ภายใต้อิทธิพลของสยาม เจ้าอนุวงศ์ กษัตริย์แห่งเวียงจันทน์ พยายามกอบกู้เอกราชจากสยามในปี ค.ศ. 1826 แต่ไม่สำเร็จ ส่งผลให้เวียงจันทน์ถูกทำลายอย่างหนัก และดินแดนลาวส่วนใหญ่ถูกผนวกเข้าเป็นส่วนหนึ่งของสยาม ในช่วงเวลานั้น การกวาดต้อนผู้คนถือเป็นเป้าหมายสำคัญในการสงครามในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และการทัพของสยามในลาวในปี ค.ศ. 1876 ก็ถูกมองว่าเป็นการ "ล่าทาสครั้งใหญ่"

3.3. การตกเป็นอาณานิคมของฝรั่งเศสและการได้รับเอกราช

ในช่วงปลายคริสต์ศตวรรษที่ 19 ดินแดนลาวซึ่งขณะนั้นส่วนใหญ่อยู่ภายใต้อำนาจของสยาม ได้เผชิญกับการแผ่ขยายอิทธิพลของฝรั่งเศส ซึ่งได้เข้าครอบครองเวียดนามและกัมพูชาแล้ว ในปี ค.ศ. 1893 หลังจากวิกฤตการณ์ ร.ศ. 112 สยามจำต้องยกดินแดนฝั่งซ้ายของแม่น้ำโขงให้แก่ฝรั่งเศส ซึ่งฝรั่งเศสได้รวบรวมดินแดนเหล่านี้เข้ากับอาณาจักรหลวงพระบาง (ซึ่งขณะนั้นเป็นรัฐในอารักขาของฝรั่งเศส) และสถาปนาเป็นส่วนหนึ่งของอินโดจีนของฝรั่งเศส เรียกว่า "ลาวในอารักขาของฝรั่งเศส" (French Protectorate of Laos) เมืองเวียงจันทน์ได้รับการฟื้นฟูขึ้นเป็นเมืองหลวงอีกครั้ง

ภายใต้การปกครองของฝรั่งเศส ลาวไม่ได้มีความสำคัญทางเศรษฐกิจมากนัก ผลผลิตหลักคือดีบุก ยางพารา และกาแฟ ซึ่งคิดเป็นสัดส่วนเพียงเล็กน้อย (ไม่เกิน 1%) ของมูลค่าการส่งออกทั้งหมดของอินโดจีนฝรั่งเศส ในปี ค.ศ. 1940 มีชาวฝรั่งเศสอาศัยอยู่ในลาวประมาณ 600 คน ฝรั่งเศสได้ส่งเสริมให้ชาวเวียดนามอพยพเข้ามาตั้งถิ่นฐานและทำงานในลาวเพื่อแก้ไขปัญหาการขาดแคลนแรงงาน ภายในปี ค.ศ. 1943 ประชากรชาวเวียดนามมีจำนวนเกือบ 40,000 คน กลายเป็นประชากรส่วนใหญ่ในบางเมืองของลาว เช่น เวียงจันทน์ (53%) ท่าแขก (85%) และปากเซ (62%) ยกเว้นหลวงพระบางที่ประชากรส่วนใหญ่เป็นชาวลาว ชาวเวียดนามเหล่านี้ยังมีสิทธิเลือกผู้นำของตนเอง ในช่วงปลายปี ค.ศ. 1945 ฝรั่งเศสได้ร่างแผนการย้ายชาวเวียดนามจำนวนหนึ่งไปยังสามพื้นที่ คือ ที่ราบเวียงจันทน์, เขตสุวรรณเขต, และที่ราบสูงบอละเวน แต่แผนการนี้ต้องถูกระงับไปเนื่องจากการรุกรานอินโดจีนของญี่ปุ่น มาร์ติน สจวร์ต-ฟอกซ์ นักประวัติศาสตร์ ได้ให้ความเห็นว่าหากแผนการนี้สำเร็จ ชาวลาวอาจสูญเสียการควบคุมประเทศของตนเองไปแล้ว การพัฒนาระบบราชการและการศึกษาเป็นไปอย่างจำกัด โดยเน้นที่การผลิตบุคลากรเพื่อรับใช้การปกครองอาณานิคม

ในช่วงสงครามโลกครั้งที่สอง ญี่ปุ่นได้เข้ายึดครองอินโดจีนของฝรั่งเศส รวมถึงลาวด้วย เมื่อวันที่ 9 มีนาคม ค.ศ. 1945 กลุ่มชาตินิยมได้ประกาศให้ลาวเป็นอิสระอีกครั้ง โดยมีหลวงพระบางเป็นเมืองหลวง และในวันที่ 7 เมษายน ค.ศ. 1945 กองทหารญี่ปุ่นสองกองพันได้เข้ายึดครองเมือง ญี่ปุ่นพยายามบังคับให้สมเด็จพระเจ้าศรีสว่างวงศ์ (กษัตริย์แห่งหลวงพระบาง) ประกาศเอกราชของลาว แต่ในวันที่ 8 เมษายน พระองค์ได้ประกาศยุติสถานะการเป็นรัฐในอารักขาของฝรั่งเศสแทน จากนั้นกษัตริย์ได้ส่งเจ้าชายกินดาวงศ์เป็นตัวแทนของลาวไปยังกองกำลังสัมพันธมิตร และเจ้าชายศรีสว่างวัฒนาเป็นตัวแทนไปยังญี่ปุ่น เมื่อญี่ปุ่นยอมจำนน กลุ่มชาตินิยมลาวบางกลุ่ม (รวมถึงเจ้าชายเพชรราช) ได้ประกาศเอกราชของลาว แต่หลังจากญี่ปุ่นพ่ายแพ้สงคราม ฝรั่งเศสได้พยายามกลับเข้ามาปกครองลาวอีกครั้ง อย่างไรก็ตาม กระแสชาตินิยมในลาวได้เติบโตขึ้น ขบวนการลาวอิสระได้ก่อตั้งขึ้นเพื่อต่อต้านการปกครองของฝรั่งเศส

ในช่วงสงครามอินโดจีนครั้งที่หนึ่ง พรรคคอมมิวนิสต์อินโดจีนได้ก่อตั้งองค์การเอกราชปะเทดลาวขึ้น ปะเทดลาวได้เริ่มทำสงครามต่อต้านกองกำลังอาณานิคมฝรั่งเศสด้วยความช่วยเหลือจากองค์การเอกราชของเวียดนามคือเวียดมินห์ ในปี ค.ศ. 1950 ฝรั่งเศสถูกบีบให้มอบเอกราชบางส่วนแก่ลาวในฐานะ "รัฐสมทบ" ภายในสหภาพฝรั่งเศส ฝรั่งเศสยังคงควบคุมโดยพฤตินัยจนถึงวันที่ 22 ตุลาคม ค.ศ. 1953 เมื่อลาวได้รับเอกราชอย่างสมบูรณ์ในฐานะราชอาณาจักรลาว ปกครองด้วยระบอบราชาธิปไตยภายใต้รัฐธรรมนูญ อย่างไรก็ตาม สถานการณ์ทางการเมืองภายในประเทศยังคงไม่มั่นคง และได้นำไปสู่สงครามกลางเมืองลาวในเวลาต่อมา

3.4. สงครามกลางเมืองและการสถาปนาระบอบคอมมิวนิสต์

ภายหลังได้รับเอกราชจากฝรั่งเศสในปี ค.ศ. 1954 ราชอาณาจักรลาวต้องเผชิญกับความขัดแย้งทางการเมืองภายในอย่างรุนแรง ซึ่งนำไปสู่สงครามกลางเมืองลาวที่ยืดเยื้อตั้งแต่ปี ค.ศ. 1959 ถึง 1975 สงครามนี้เป็นส่วนหนึ่งของความขัดแย้งในวงกว้างของสงครามเย็น โดยมีมหาอำนาจเข้ามาแทรกแซง ฝ่ายรัฐบาลราชอาณาจักรลาว (กองทัพบกราชอาณาจักรลาว) ได้รับการสนับสนุนจากสหรัฐอเมริกาและพันธมิตรตะวันตก ขณะที่ขบวนการปะเทดลาว ซึ่งเป็นฝ่ายคอมมิวนิสต์ ได้รับการสนับสนุนจากเวียดนามเหนือและสหภาพโซเวียต

สงครามอินโดจีนครั้งที่หนึ่งเกิดขึ้นทั่วอินโดจีนฝรั่งเศส และในที่สุดก็นำไปสู่ความพ่ายแพ้ของฝรั่งเศสและการลงนามในข้อตกลงสันติภาพสำหรับลาวที่การประชุมเจนีวาปี 1954 ในปี ค.ศ. 1960 ท่ามกลางการก่อกบฏหลายครั้งในราชอาณาจักรลาว การต่อสู้ได้ปะทุขึ้นระหว่างกองทัพราชอาณาจักรลาว (RLA) กับกองโจรปะเทดลาวที่ได้รับการสนับสนุนจากคอมมิวนิสต์เวียดนามเหนือและสหภาพโซเวียต รัฐบาลเฉพาะกาลแห่งชาติชุดที่สองที่ก่อตั้งโดยเจ้าชายสุวรรณภูมาในปี ค.ศ. 1962 ไม่ประสบความสำเร็จ และสถานการณ์ได้กลายเป็นสงครามกลางเมืองระหว่างรัฐบาลราชอาณาจักรลาวกับปะเทดลาว ฝ่ายปะเทดลาวได้รับการสนับสนุนทางทหารจากกองทัพประชาชนเวียดนาม (PAVN) และเวียดกง

สาเหตุหลักของสงครามกลางเมืองเกิดจากความแตกแยกทางอุดมการณ์ระหว่างฝ่ายนิยมเจ้า (ฝ่ายขวา) ฝ่ายเป็นกลาง และฝ่ายคอมมิวนิสต์ (ฝ่ายซ้าย) ความพยายามในการจัดตั้งรัฐบาลผสมหลายครั้งประสบความล้มเหลว เนื่องจากความไม่ไว้วางใจและการแทรกแซงจากต่างชาติ สถานการณ์ทวีความรุนแรงขึ้นเมื่อลาวกลายเป็นสมรภูมิสำคัญในสงครามเวียดนาม เนื่องจากเวียดนามเหนือใช้ดินแดนลาวเป็นเส้นทางส่งกำลังบำรุงที่เรียกว่า เส้นทางโฮจิมินห์ ไปยังเวียดนามใต้

สหรัฐอเมริกาได้ดำเนินการทิ้งระเบิดทางอากาศอย่างหนักต่อกองกำลัง PAVN/ปะเทดลาว เพื่อป้องกันการล่มสลายของรัฐบาลกลางราชอาณาจักรลาว และเพื่อปฏิเสธการใช้เส้นทางโฮจิมินห์ในการโจมตีกองกำลังสหรัฐฯ ในเวียดนามใต้ ระหว่างปี ค.ศ. 1964 ถึง 1973 สหรัฐฯ ได้ทิ้งระเบิดใส่ลาวถึง 2 ล้านตัน เกือบเท่ากับระเบิด 2.1 ล้านตันที่สหรัฐฯ ทิ้งใส่ยุโรปและเอเชียตลอดช่วงสงครามโลกครั้งที่สอง ทำให้ลาวกลายเป็นประเทศที่ถูกทิ้งระเบิดหนักที่สุดในประวัติศาสตร์เมื่อเทียบกับขนาดประชากร เดอะนิวยอร์กไทมส์ ตั้งข้อสังเกตว่านี่คือ "เกือบหนึ่งตันสำหรับทุกคนในลาว" ปฏิบัติการลับของซีไอเอในลาว หรือที่เรียกว่า "สงครามลับ" (Secret War) มีบทบาทสำคัญในการสนับสนุนกองกำลังชาวม้งและกลุ่มชาติพันธุ์อื่น ๆ ให้ต่อสู้กับฝ่ายปะเทดลาวและเวียดนามเหนือ

ระเบิดประมาณ 80 ล้านลูกไม่ระเบิดและยังคงกระจัดกระจายอยู่ทั่วประเทศ วัตถุระเบิดที่ยังไม่ระเบิด (UXO) รวมถึงระเบิดลูกปรายและทุ่นระเบิด ทำให้ชาวลาวเสียชีวิตหรือพิการประมาณ 50 คนทุกปี เนื่องจากผลกระทบของระเบิดลูกปรายในช่วงสงครามนี้ ลาวจึงเป็นผู้สนับสนุนอนุสัญญาว่าด้วยระเบิดลูกปรายเพื่อห้ามใช้อาวุธดังกล่าว และเป็นเจ้าภาพจัดการประชุมรัฐภาคีครั้งแรกของอนุสัญญาในเดือนพฤศจิกายน ค.ศ. 2010

สงครามกลางเมืองส่งผลกระทบอย่างรุนแรงต่อประชาชนลาว ทำให้มีผู้เสียชีวิต บาดเจ็บ และพลัดถิ่นจำนวนมาก เศรษฐกิจและโครงสร้างพื้นฐานของประเทศได้รับความเสียหายอย่างหนัก ในที่สุด เมื่อสหรัฐอเมริกาถอนกำลังออกจากเวียดนามและไซ่ง่อนแตกในปี ค.ศ. 1975 ฝ่ายปะเทดลาวก็สามารถยึดอำนาจได้อย่างสมบูรณ์ สมเด็จพระเจ้าศรีสว่างวัฒนา พระมหากษัตริย์องค์สุดท้าย ทรงสละราชสมบัติในวันที่ 2 ธันวาคม ค.ศ. 1975 พระองค์และพระบรมวงศานุวงศ์ถูกส่งไปค่ายสัมมนาและเชื่อว่าสิ้นพระชนม์ที่นั่น มีผู้เสียชีวิตระหว่าง 20,000 ถึง 62,000 คนในช่วงสงครามกลางเมือง และมีการสถาปนา สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว ขึ้น ปกครองด้วยระบอบคอมมิวนิสต์ภายใต้การนำของพรรคประชาชนปฏิวัติลาว เหตุการณ์นี้ถือเป็นการสิ้นสุดของระบอบกษัตริย์ที่ยาวนานหลายศตวรรษในลาว และเป็นการเริ่มต้นยุคใหม่ของประเทศภายใต้การปกครองแบบพรรคเดียว

มุมมองของฝ่ายต่าง ๆ ต่อเหตุการณ์นี้มีความแตกต่างกัน ฝ่ายชนะมองว่าเป็นการปลดแอกประเทศจากการครอบงำของจักรวรรดินิยมและเป็นการสร้างสังคมที่เท่าเทียม ขณะที่ฝ่ายแพ้และผู้ลี้ภัยจำนวนมากมองว่าเป็นการสูญเสียเสรีภาพและเอกลักษณ์ทางวัฒนธรรมดั้งเดิม ความขัดแย้งที่ยังคงคุกรุ่น โดยเฉพาะกับกลุ่มชาติพันธุ์ม้งที่เคยร่วมรบกับสหรัฐฯ ยังคงเป็นปัญหาตกค้างมาจนถึงปัจจุบัน

3.5. สมัยสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว

ภายหลังการสถาปนาสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาวในปี ค.ศ. 1975 ประเทศลาวได้เข้าสู่ยุคการปกครองภายใต้พรรคประชาชนปฏิวัติลาว ซึ่งเป็นพรรคการเมืองเดียวตามแนวทางสังคมนิยมคอมมิวนิสต์ ในช่วงแรก รัฐบาลใหม่ภายใต้การนำของไกสอน พมวิหาน ได้ดำเนินนโยบายตามแบบอย่างของสหภาพโซเวียตและเวียดนาม โดยเน้นการรวมอำนาจเข้าสู่ศูนย์กลาง การปฏิรูปที่ดิน และการสร้างสังคมแบบสังคมนิยม มีการส่งบุคคลที่เกี่ยวข้องกับระบอบเก่าจำนวนมากไป "สัมมนา" หรือเข้าค่ายดัดสันดาน ซึ่งส่งผลกระทบต่อสิทธิมนุษยชนและสร้างความหวาดกลัวในหมู่ประชาชนจำนวนไม่น้อย

ลาวได้ลงนามในข้อตกลงที่ให้สิทธิเวียดนามในการส่งกองกำลังติดอาวุธเข้ามาประจำการและแต่งตั้งที่ปรึกษาเพื่อช่วยดูแลประเทศ ความสัมพันธ์ระหว่างลาวและเวียดนามได้รับการทำให้เป็นทางการผ่านสนธิสัญญาที่ลงนามในปี ค.ศ. 1977 ซึ่งได้กำหนดทิศทางนโยบายต่างประเทศของลาวตั้งแต่นั้นมา และเป็นพื้นฐานสำหรับการมีส่วนร่วมของเวียดนามในทุกระดับของชีวิตทางการเมืองและเศรษฐกิจของลาว ในปี ค.ศ. 1979 เวียดนามได้ขอให้ลาว ยุติความสัมพันธ์กับจีน ซึ่งนำไปสู่การโดดเดี่ยวทางการค้าโดยจีน สหรัฐอเมริกา และประเทศอื่น ๆ ในปี ค.ศ. 1979 มีทหารPAVN ประมาณ 50,000 นายประจำการอยู่ในลาว และมีเจ้าหน้าที่พลเรือนเวียดนามมากถึง 6,000 คน รวมถึง 1,000 คนที่สังกัดโดยตรงกับกระทรวงต่าง ๆ ในเวียงจันทน์

ในช่วงทศวรรษ 1980 ลาวเผชิญกับความยากลำบากทางเศรษฐกิจอย่างหนัก อันเนื่องมาจากการบริหารแบบรวมศูนย์ที่ไม่มีประสิทธิภาพ การตัดความช่วยเหลือจากชาติตะวันตก และผลกระทบจากสงครามที่ยาวนาน ประกอบกับการล่มสลายของสหภาพโซเวียตซึ่งเป็นผู้สนับสนุนหลัก ทำให้รัฐบาลลาวต้องปรับเปลี่ยนนโยบาย ในปี ค.ศ. 1986 ได้มีการประกาศนโยบาย "จินตนาการใหม่" (ຈິນຕະນາການໃໝ່_{จินตะนากานใหม่}^{ภาษาลาว}) หรือการปฏิรูปเศรษฐกิจ โดยค่อย ๆ เปิดรับระบบกลไกตลาดเสรีมากขึ้น ส่งเสริมการลงทุนจากต่างประเทศ และลดการควบคุมของรัฐในภาคเศรษฐกิจ การปฏิรูปนี้ช่วยให้เศรษฐกิจลาวเริ่มฟื้นตัวและเติบโตขึ้นอย่างต่อเนื่อง

ความขัดแย้งระหว่างกลุ่มกบฏม้งและกองทัพประชาชนลาวยังคงดำเนินต่อไปในหลายพื้นที่ของลาว รวมถึงในเขตทหารปิดไซสมบูน เขตทหารปิดไซสมบูนใกล้แขวงเวียงจันทน์และแขวงเชียงขวาง ตั้งแต่ปี ค.ศ. 1975 ถึง 1996 สหรัฐอเมริกาได้ตั้งถิ่นฐานใหม่ให้แก่ผู้ลี้ภัยชาวลาวประมาณ 250,000 คนจากประเทศไทย ซึ่งรวมถึงชาวม้ง 130,000 คน

ในช่วงทศวรรษ 1990 และ 2000 ลาวได้กระชับความสัมพันธ์กับประเทศเพื่อนบ้าน โดยเฉพาะไทย เวียดนาม และจีน และได้เข้าเป็นสมาชิกอาเซียนในปี ค.ศ. 1997 การพัฒนาโครงสร้างพื้นฐาน เช่น ถนน เขื่อนไฟฟ้าพลังน้ำ และเส้นทางรถไฟลาว-จีน (เปิดให้บริการวันที่ 3 ธันวาคม ค.ศ. 2021) ซึ่งเป็นโครงการสำคัญของหนึ่งแถบหนึ่งเส้นทาง (BRI) เป็นนโยบายสำคัญที่รัฐบาลให้ความสำคัญ เพื่อเปลี่ยนลาวจากประเทศที่ไม่มีทางออกสู่ทะเล (landlocked) ให้เป็นประเทศเชื่อมโยงทางบก (land-linked) ในภูมิภาค อย่างไรก็ตาม โครงการพัฒนาขนาดใหญ่เหล่านี้ก็นำมาซึ่งความกังวลเกี่ยวกับปัญหาหนี้สินที่เพิ่มสูงขึ้น ผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมและวิถีชีวิตของชุมชนท้องถิ่น รวมถึงการพึ่งพาจีนมากขึ้น

ในด้านการเมือง ลาวยังคงปกครองด้วยระบบพรรคเดียว ประเด็นด้านสิทธิมนุษยชนยังคงเป็นที่วิพากษ์วิจารณ์จากนานาชาติ โดยเฉพาะเรื่องเสรีภาพในการแสดงออก การรวมกลุ่ม การจำกัดสิทธิของชนกลุ่มน้อย และปัญหาการบังคับบุคคลให้สูญหาย แม้จะมีการพัฒนาทางเศรษฐกิจ แต่การพัฒนาประชาธิปไตยยังคงเป็นไปอย่างเชื่องช้า สถานการณ์ความขัดแย้งกับกลุ่มชาติพันธุ์ม้งบางส่วนที่เคยต่อต้านรัฐบาลยังคงมีอยู่บ้างในบางพื้นที่ แม้ว่าจะลดความรุนแรงลงมากแล้วก็ตาม

ปัจจุบัน ลาวกำลังเผชิญกับความท้าทายในการสร้างสมดุลระหว่างการเติบโตทางเศรษฐกิจกับการพัฒนาที่ยั่งยืน การแก้ไขปัญหาความยากจน ความเหลื่อมล้ำ และการยกระดับคุณภาพชีวิตของประชาชนโดยรวม รวมถึงการรับมือกับอิทธิพลจากภายนอกและการรักษาเอกราชและอธิปไตยของชาติในสภาวะแวดล้อมระหว่างประเทศที่เปลี่ยนแปลงไป

4.1. ลักษณะภูมิประเทศและภูมิอากาศ

ภูมิประเทศของลาวส่วนใหญ่ประกอบด้วยภูเขาสูงและที่ราบสูง โดยภูเบี้ยเป็นยอดเขาที่สูงที่สุด มีความสูง 2.82 K m (หรือ 2.82 K m) ภูมิประเทศของลาวสามารถแบ่งออกเป็น 3 เขตหลัก ได้แก่:
1. เขตภูเขาสูง: พื้นที่สูงกว่าระดับน้ำทะเลโดยเฉลี่ย 1.50 K m ขึ้นไป ส่วนใหญ่อยู่ทางภาคเหนือ
2. เขตที่ราบสูง: พื้นที่สูงกว่าระดับน้ำทะเลเฉลี่ย 1.00 K m เช่น ที่ราบสูงเชียงขวาง (เมืองพวน), ที่ราบสูงนากาย (แขวงคำม่วน), และที่ราบสูงบอละเวน (ภาคใต้)
3. เขตที่ราบลุ่ม: เป็นที่ราบตามแนวฝั่งแม่น้ำโขงและแม่น้ำสาขาต่าง ๆ เป็นพื้นที่อุดมสมบูรณ์ที่สุดและเป็นแหล่งเกษตรกรรมสำคัญ เช่น ที่ราบลุ่มเวียงจันทน์ ที่ราบลุ่มสุวรรณเขต และที่ราบจำปาศักดิ์

พื้นที่เขตภูเขาสูงและที่ราบสูงรวมกันคิดเป็น 3 ใน 4 ของพื้นที่ประเทศทั้งหมด ลาวยังคงมีดัชนีความสมบูรณ์ของภูมิทัศน์ป่าไม้ (Forest Landscape Integrity Index) ปี 2019 อยู่ที่ 5.59/10 ซึ่งอยู่ในอันดับที่ 98 จาก 172 ประเทศทั่วโลก

ประเทศลาวมีลักษณะภูมิอากาศแบบมรสุมเขตร้อน (Tropical Savanna climate) ซึ่งได้รับอิทธิพลจากลมมรสุมเป็นหลัก ทำให้มีฤดูกาลที่ชัดเจน 3 ฤดู (ตามธรรมเนียมท้องถิ่น) หรือ 2 ฤดูหลัก (ตามหลักอุตุนิยมวิทยา):

• ฤดูฝน (ประมาณเดือนพฤษภาคม - ตุลาคม): ได้รับอิทธิพลจากลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ ทำให้มีฝนตกชุก ปริมาณน้ำฝนคิดเป็น 75-90% ของปริมาณน้ำฝนทั้งปี
• ฤดูแล้ง (ประมาณเดือนพฤศจิกายน - เมษายน): ได้รับอิทธิพลจากลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือ
  • ฤดูหนาว (หรือฤดูแล้งที่เย็น ประมาณเดือนพฤศจิกายน - กุมภาพันธ์): อากาศเย็นและแห้ง โดยเฉพาะในเขตภูเขาสูงทางภาคเหนือ
  • ฤดูร้อน (หรือฤดูแล้งที่ร้อน ประมาณเดือนมีนาคม - เมษายน/พฤษภาคม): เป็นช่วงเปลี่ยนถ่ายฤดู อากาศจะร้อนและแห้งแล้ง อุณหภูมิเฉลี่ยทั้งปีอยู่ระหว่าง 26 °C ถึง 28 °C แต่ในฤดูร้อนอุณหภูมิอาจสูงถึง 40 °C

  อุณหภูมิเฉลี่ยประจำปีสูงถึง 15 °C ถึง 30 °C และความแตกต่างของอุณหภูมิระหว่างกลางวันและกลางคืนมีประมาณ 10 °C จำนวนชั่วโมงที่มีแสงแดดต่อปีประมาณ 2,300-2,400 ชั่วโมง (เฉลี่ย 6.3-6.5 ชั่วโมงต่อวัน) ความชื้นสัมพัทธ์ของอากาศเฉลี่ย 70-85%
  ปริมาณน้ำฝนเฉลี่ยต่อปีแตกต่างกันไปในแต่ละพื้นที่ โดยเขตเทือกเขาทางใต้ได้รับน้ำฝนเฉลี่ยปีละ 300 cm ขณะที่แขวงเชียงขวาง หลวงพระบาง และไชยบุรี ได้รับเพียง 100 cm ถึง 150 cm ส่วนแขวงเวียงจันทน์และแขวงสุวรรณเขตได้รับประมาณ 150 cm ถึง 200 cm

4.2. แม่น้ำสายสำคัญและทรัพยากรธรรมชาติ

แม่น้ำโขงเป็นแม่น้ำสายหลักและมีความสำคัญอย่างยิ่งต่อประเทศลาว โดยไหลผ่านประเทศเป็นระยะทางประมาณ 1.83 K km ทำหน้าที่เป็นเส้นชีวิตทางเศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรม แม่น้ำโขงและสาขาต่าง ๆ เป็นแหล่งน้ำสำคัญสำหรับการเกษตร การประมง การคมนาคมขนส่ง และเป็นแหล่งผลิตไฟฟ้าพลังน้ำที่สำคัญ ซึ่งเป็นสินค้าส่งออกหลักของประเทศ นอกจากนี้ แม่น้ำโขงยังเป็นพรมแดนธรรมชาติระหว่างลาวกับไทยและพม่า แม่น้ำสายสำคัญอื่น ๆ ได้แก่:

• แม่น้ำอู (แขวงพงสาลี-แขวงหลวงพระบาง) ยาว 448 km
• แม่น้ำงึม (แขวงเชียงขวาง-นครหลวงเวียงจันทน์) ยาว 353 km
• แม่น้ำเซบั้งเหียง (แขวงสุวรรณเขต) ยาว 338 km
• แม่น้ำทา (แขวงหลวงน้ำทา-แขวงบ่อแก้ว) ยาว 325 km
• แม่น้ำเซกอง (แขวงสาละวัน-แขวงเซกอง-แขวงอัตตะปือ) ยาว 320 km
• แม่น้ำเซบั้งไฟ (แขวงคำม่วน-แขวงสุวรรณเขต) ยาว 239 km
• แม่น้ำแบ่ง (แขวงอุดมไซ) ยาว 215 km
• แม่น้ำเซโดน (แขวงสาละวัน-แขวงจำปาศักดิ์) ยาว 192 km
• แม่น้ำเซละนอง (แขวงสุวรรณเขต) ยาว 115 km
• แม่น้ำกะดิ่ง (แขวงบอลิคำไซ) ยาว 103 km
• แม่น้ำคาน (แขวงหัวพัน-แขวงหลวงพระบาง) ยาว 90 km

ทรัพยากรน้ำถือเป็นทรัพยากรธรรมชาติที่มีค่าที่สุดของลาว ด้วยลักษณะภูมิประเทศที่เป็นภูเขาสูงและมีแม่น้ำหลายสาย ทำให้ลาวมีศักยภาพสูงในการผลิตไฟฟ้าพลังน้ำ ซึ่งรัฐบาลลาวได้ตั้งเป้าหมายที่จะเป็น "แบตเตอรี่แห่งเอเชีย" มีศักยภาพผลิตได้ประมาณ 18,000 MW และมีแผนส่งออกประมาณ 8,000 MW ไปยังไทยและเวียดนาม

นอกจากทรัพยากรน้ำแล้ว ลาวยังมีทรัพยากรแร่ธาตุที่สำคัญหลายชนิด เช่น ทองคำ ทองแดง ดีบุก ยิปซัม ตะกั่ว หินเกลือ เหล็ก ถ่านหินลิกไนต์ สังกะสี และอัญมณี มีการค้นพบแหล่งแร่กว่า 540 แห่ง อย่างไรก็ตาม การสำรวจและพัฒนาทรัพยากรแร่ธาตุเหล่านี้ยังอยู่ในระยะเริ่มต้นและเผชิญกับความท้าทายด้านการลงทุนและผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม

ทรัพยากรป่าไม้ก็มีความสำคัญเช่นกัน โดยพื้นที่ส่วนใหญ่ของประเทศปกคลุมด้วยป่าไม้ (ประมาณ 55% ของพื้นที่ประเทศ) ซึ่งเป็นแหล่งของไม้มีค่าหลายชนิด เช่น ไม้สัก ไม้ประดู่ และไม้แดง อย่างไรก็ตาม ปัญหาการลักลอบตัดไม้และการทำลายป่าเพื่อขยายพื้นที่เกษตรกรรมยังคงเป็นปัญหาที่น่ากังวล

ประเทศลาวเป็นหนึ่งในสี่ประเทศในภูมิภาคปลูกฝิ่นที่เรียกว่า "สามเหลี่ยมทองคำ" จากข้อมูลของสำนักงานว่าด้วยยาเสพติดและอาชญากรรมแห่งสหประชาชาติ (UNODC) ในเดือนตุลาคม ค.ศ. 2007 พื้นที่ปลูกฝิ่นอยู่ที่ 15 km² ลดลงจาก 18 km² ในปี ค.ศ. 2006

4.3. สัตว์ป่าและปัญหาสิ่งแวดล้อม

ประเทศลาวมีความหลากหลายทางชีวภาพสูง ด้วยพื้นที่ป่าไม้ที่กว้างใหญ่และสภาพภูมิประเทศที่หลากหลาย ทำให้เป็นแหล่งที่อยู่อาศัยของสัตว์ป่าและพืชพรรณนานาชนิด สัตว์ป่าที่สำคัญและบางชนิดใกล้สูญพันธุ์ ได้แก่ เสือโคร่งอินโดจีน, ช้างเอเชีย, กระทิง, วัวแดง, สมเสร็จมลายู, เก้ง, กวางผา, และนกนานาชนิด นอกจากนี้ ยังมีการค้นพบสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมชนิดใหม่ ๆ ในลาว เช่น เสาลา (วัวหวูกว่าง) และกระต่ายอันนัม รวมถึงหนูหินลาว (ขะหยิว) ซึ่งเคยเชื่อว่าสูญพันธุ์ไปแล้ว

พืชพรรณในลาวมีความหลากหลายเช่นกัน ตั้งแต่ป่าดิบชื้น ป่าเบญจพรรณ ไปจนถึงป่าสนบนภูเขาสูง มีพืชสมุนไพรและกล้วยไม้หายากหลายชนิด ในปี ค.ศ. 1993 รัฐบาลลาวได้ประกาศให้พื้นที่ 21% ของประเทศเป็นเขตสงวนความหลากหลายทางชีวภาพแห่งชาติ (National Biodiversity Conservation Area - NBCA) เพื่อคุ้มครองระบบนิเวศและสัตว์ป่า

อย่างไรก็ตาม ลาวกำลังเผชิญกับปัญหาสิ่งแวดล้อมที่รุนแรงหลายประการ:

• การตัดไม้ทำลายป่า: การลักลอบตัดไม้ การทำไร่เลื่อนลอย และการขยายพื้นที่เกษตรกรรมเป็นสาเหตุหลักของการสูญเสียพื้นที่ป่าไม้อย่างรวดเร็ว ป่าไม้ส่วนใหญ่ในลาวเป็นป่าเขตร้อน ซึ่งโดยทั่วไปประกอบด้วยต้นไม้ที่ผลัดใบในฤดูแล้ง น้อยกว่าหนึ่งในสามของป่าไม้ยังคงเป็นป่าดั้งเดิม อย่างไรก็ตาม ป่าเหล่านี้กำลังตกอยู่ในอันตรายจากการตัดไม้อย่างเกินขนาดในหลายพื้นที่ เช่น ภาคใต้และตะวันออกเฉียงใต้ อันตรายอีกประการหนึ่งมาในรูปแบบของการแผ้วถางป่าตามประเพณีโดยใช้วิธีการตัดและเผาโดยชนเผ่าบนภูเขาบางกลุ่ม โดยเฉพาะอย่างยิ่งเพื่อปลูกข้าวไร่ แต่ยังรวมถึงข้าวโพดหรือฝิ่นด้วย
• การสูญเสียความหลากหลายทางชีวภาพ: การทำลายถิ่นที่อยู่และการล่าสัตว์ป่าทำให้สัตว์หลายชนิดตกอยู่ในภาวะใกล้สูญพันธุ์
• ผลกระทบจากการสร้างเขื่อน: การสร้างเขื่อนไฟฟ้าพลังน้ำจำนวนมากส่งผลกระทบต่อระบบนิเวศแม่น้ำ การอพยพของปลา และวิถีชีวิตของชุมชนริมน้ำ
• มลพิษจากเหมืองแร่: การทำเหมืองแร่บางแห่งก่อให้เกิดมลพิษทางน้ำและดิน
• ปัญหาขยะและมลพิษในเมือง: การขยายตัวของเมืองและการท่องเที่ยวที่เพิ่มขึ้นนำมาซึ่งปัญหาขยะและน้ำเสีย
• ระเบิดที่ไม่ระเบิด (UXO): ระเบิดจำนวนมหาศาลที่ตกค้างจากสมัยสงครามยังคงเป็นอันตรายต่อชีวิตและเป็นอุปสรรคต่อการพัฒนาที่ดิน

ความท้าทายเหล่านี้ต้องการการจัดการและการวางแผนที่ยั่งยืนเพื่อรักษาสมดุลระหว่างการพัฒนาเศรษฐกิจกับการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมและความหลากหลายทางชีวภาพ

5.1. โครงสร้างรัฐบาลและระบบการเมือง

ประเทศลาวปกครองด้วยระบอบสังคมนิยมคอมมิวนิสต์ โดยมีพรรคประชาชนปฏิวัติลาว (LPRP) เป็นพรรคการเมืองเดียวที่มีอำนาจตามกฎหมายและเป็นองค์กรชี้นำรัฐในทุกระดับตามที่ระบุไว้ในรัฐธรรมนูญ เลขาธิการใหญ่พรรคฯ ถือเป็นผู้มีอำนาจสูงสุดโดยพฤตินัย

โครงสร้างอำนาจรัฐประกอบด้วย:

• ประธานประเทศ: เป็นประมุขแห่งรัฐ มีวาระการดำรงตำแหน่ง 5 ปี ได้รับเลือกจากสภาแห่งชาติ ประธานประเทศคนปัจจุบันคือ ทองลุน สีสุลิด (ณ เดือนมีนาคม ค.ศ. 2021) ซึ่งดำรงตำแหน่งเลขาธิการใหญ่พรรคฯ ด้วย
• นายกรัฐมนตรี: เป็นหัวหน้ารัฐบาล ได้รับการแต่งตั้งจากประธานประเทศโดยความเห็นชอบของสภาแห่งชาติ นายกรัฐมนตรีคนปัจจุบันคือ สอนไซ สีพันดอน (ณ เดือนธันวาคม ค.ศ. 2022)
• สภาแห่งชาติ: เป็นองค์กรนิติบัญญัติสูงสุด มีสภาเดียว สมาชิกมาจากการเลือกตั้ง มีวาระ 5 ปี ทำหน้าที่ออกกฎหมาย อนุมัติงบประมาณ และตรวจสอบการทำงานของรัฐบาล สภาแห่งชาติชุดปัจจุบันมีสมาชิก 164 คน
• ศาลประชาชนสูงสุด: เป็นองค์กรตุลาการสูงสุด
• คณะรัฐมนตรี: บริหารประเทศภายใต้การนำของนายกรัฐมนตรี

รัฐธรรมนูญฉบับแรกของลาวที่เขียนโดยฝรั่งเศสและเป็นแบบราชาธิปไตยประกาศใช้เมื่อวันที่ 11 พฤษภาคม ค.ศ. 1947 และประกาศให้ลาวเป็นรัฐเอกราชในเครือสหภาพฝรั่งเศส รัฐธรรมนูญฉบับแก้ไขเมื่อวันที่ 11 พฤษภาคม ค.ศ. 1957 ได้ตัดการอ้างอิงถึงสหภาพฝรั่งเศสออกไป ขณะที่ความสัมพันธ์ด้านการศึกษา สาธารณสุข และเทคนิคกับอดีตเจ้าอาณานิคมยังคงอยู่ เอกสารฉบับปี ค.ศ. 1957 ถูกยกเลิกในเดือนธันวาคม ค.ศ. 1975 เมื่อมีการประกาศตั้งสาธารณรัฐประชาชนคอมมิวนิสต์ มีการประกาศใช้รัฐธรรมนูญฉบับใหม่ในปี ค.ศ. 1991 ซึ่งบัญญัติให้พรรคประชาชนปฏิวัติลาวมี "บทบาทนำ"

กระบวนการทางการเมืองในลาวถูกควบคุมโดยพรรคประชาชนปฏิวัติลาว การเลือกตั้งสภาแห่งชาติจัดขึ้นทุก 5 ปี แต่ผู้สมัครส่วนใหญ่ต้องได้รับการอนุมัติจากพรรคฯ แม้จะมีการปฏิรูปเศรษฐกิจไปสู่ระบบตลาดมากขึ้น แต่ระบบการเมืองยังคงเป็นแบบรวมศูนย์อำนาจและไม่เปิดกว้างต่อการมีส่วนร่วมของภาคประชาชนหรือพรรคการเมืองอื่น

5.2. สิทธิมนุษยชน

สถานการณ์สิทธิมนุษยชนในลาวยังคงเป็นประเด็นที่น่ากังวลและถูกวิพากษ์วิจารณ์จากองค์กรระหว่างประเทศและนักเคลื่อนไหว แม้รัฐธรรมนูญลาว (ฉบับปี 1991 แก้ไขปี 2003) จะรับรองสิทธิขั้นพื้นฐานบางประการ เช่น ความเสมอภาคระหว่างกลุ่มชาติพันธุ์ (มาตรา 8) ความเท่าเทียมทางเพศ เสรีภาพในการนับถือศาสนา เสรีภาพในการพูด สื่อ และการชุมนุม แต่ในทางปฏิบัติมีการจำกัดสิทธิอย่างกว้างขวาง รัฐบาลควบคุมสื่ออย่างเข้มงวด และการวิพากษ์วิจารณ์รัฐบาลหรือพรรคประชาชนปฏิวัติลาวอาจนำไปสู่การคุกคามหรือการลงโทษ

ประเด็นสิทธิมนุษยชนที่สำคัญในลาว ได้แก่:

• การจำกัดเสรีภาพในการแสดงออกและสื่อ: สื่อมวลชนถูกควบคุมโดยรัฐ การเข้าถึงอินเทอร์เน็ตถูกจำกัด และมีการตรวจสอบเนื้อหาออนไลน์ ผู้ที่แสดงความคิดเห็นวิพากษ์วิจารณ์รัฐบาลอาจเผชิญกับการคุกคาม
• สิทธิของชนกลุ่มน้อย: โดยเฉพาะชาวม้งบางกลุ่มที่เคยร่วมมือกับสหรัฐฯ ในช่วงสงครามกลางเมือง ยังคงเผชิญกับการเลือกปฏิบัติและการละเมิดสิทธิ มีรายงานการปะทะกันระหว่างกองกำลังรัฐบาลกับกลุ่มติดอาวุธม้งในบางพื้นที่ แม้จะลดน้อยลงแล้วก็ตาม
• ปัญหาการบังคับบุคคลให้สูญหาย: มีกรณีของนักเคลื่อนไหวและผู้เห็นต่างทางการเมืองที่ถูกบังคับให้สูญหาย เช่น กรณีของสมบัด สมพอน นักพัฒนาสังคมคนสำคัญที่หายตัวไปในปี ค.ศ. 2012 และยังไม่ทราบชะตากรรม
• เสรีภาพในการนับถือศาสนา: แม้รัฐธรรมนูญจะรับรองเสรีภาพทางศาสนา แต่กลุ่มศาสนาที่ไม่ได้รับการรับรองจากรัฐ โดยเฉพาะชาวคริสต์บางกลุ่ม อาจเผชิญกับการจำกัดกิจกรรมและการคุกคาม
• สิทธิแรงงาน: การคุ้มครองสิทธิแรงงานยังอ่อนแอ ปัญหาการใช้แรงงานเด็กและแรงงานบังคับยังคงมีอยู่ โดยเฉพาะในภาคเกษตรกรรมและอุตสาหกรรมบางประเภท
• การขาดกระบวนการยุติธรรมที่เป็นธรรม: ระบบตุลาการยังขาดความเป็นอิสระและอยู่ภายใต้อิทธิพลของพรรคฯ ผู้ถูกกล่าวหายากที่จะได้รับการพิจารณาคดีที่เป็นธรรม
• โทษประหารชีวิต: แม้จะไม่มีการประหารชีวิตมาหลายปี แต่โทษประหารชีวิตยังคงมีอยู่ในกฎหมายสำหรับความผิดร้ายแรงบางประเภท
• การค้ามนุษย์: ลาวถูกระบุว่าเป็นประเทศต้นทางของการค้ามนุษย์ โดยเฉพาะสตรีและเด็กหญิงจากกลุ่มชาติพันธุ์ต่าง ๆ ตกเป็นเหยื่อการค้าประเวณี

เมื่อวันที่ 25 กันยายน ค.ศ. 2009 ลาวได้ให้สัตยาบันต่อกติการะหว่างประเทศว่าด้วยสิทธิพลเมืองและสิทธิทางการเมือง (ICCPR) หลังจากลงนามในสนธิสัญญาดังกล่าวเป็นเวลา 9 ปี นโยบายที่ระบุไว้ของรัฐบาลลาวและผู้บริจาคระหว่างประเทศยังคงมุ่งเน้นไปที่การบรรลุการเติบโตทางเศรษฐกิจที่ยั่งยืนและการลดความยากจน ดัชนีประชาธิปไตย ของ ดิ อีโคโนมิสต์ ในปี 2016 จัดให้ลาวเป็น "ระบอบเผด็จการ" ซึ่งอยู่ในอันดับต่ำสุดในบรรดา 9 ประเทศอาเซียนที่รวมอยู่ในการศึกษานี้

ความท้าทายในการพัฒนาประชาธิปไตยและส่งเสริมสิทธิมนุษยชนในลาวยังคงมีอยู่มาก รัฐบาลลาวมักอ้างถึงความจำเป็นในการรักษาเสถียรภาพของชาติและความเป็นเอกภาพของพรรคฯ ในการจำกัดสิทธิบางประการ มุมมองของผู้ได้รับผลกระทบและมาตรฐานสากลด้านสิทธิมนุษยชนมักถูกละเลยหรือให้ความสำคัญน้อยกว่า

5.3. ความขัดแย้งกลุ่มชาติพันธุ์ม้ง

ความขัดแย้งระหว่างรัฐบาลลาวกับกลุ่มชาติพันธุ์ม้งบางส่วนมีรากฐานทางประวัติศาสตร์ที่ซับซ้อนและยาวนาน โดยเฉพาะอย่างยิ่งนับตั้งแต่ช่วงสงครามกลางเมืองลาว (ค.ศ. 1959-1975) ชาวม้งจำนวนมากได้รับการสนับสนุนจากซีไอเอของสหรัฐฯ ให้จัดตั้งกองกำลังพิเศษ (Special Guerrilla Units - SGU) เพื่อต่อสู้กับขบวนการปะเทดลาวและกองทัพเวียดนามเหนือในพื้นที่ยุทธศาสตร์สำคัญของลาว หรือที่เรียกว่า "สงครามลับ" (Secret War)

ภายหลังการเปลี่ยนแปลงการปกครองในปี ค.ศ. 1975 เมื่อพรรคประชาชนปฏิวัติลาวเข้ายึดอำนาจ ชาวม้งที่เคยร่วมรบกับฝ่ายรัฐบาลเก่าและสหรัฐฯ ถูกมองว่าเป็นศัตรูของระบอบใหม่ รัฐบาลใหม่ได้ดำเนินนโยบายปราบปรามกลุ่มต่อต้าน รวมถึงชาวม้งที่ยังคงจับอาวุธต่อสู้ในพื้นที่ห่างไกล โดยเฉพาะในแขวงเชียงขวางและเขตพิเศษไซสมบูน หนังสือพิมพ์คอมมิวนิสต์ฉบับหนึ่งในปี ค.ศ. 1977 ได้ประกาศว่าพรรคฯ จะตามล่า "ผู้ร่วมมือกับอเมริกัน" และครอบครัวของพวกเขา "จนถึงรากสุดท้าย"

สาเหตุของการปะทะและความขัดแย้งที่ยืดเยื้อมาจากหลายปัจจัย:

• การตอบโต้ทางการเมือง: รัฐบาลลาวมองว่ากลุ่มม้งที่ต่อต้านเป็นภัยต่อความมั่นคงของชาติและอุดมการณ์คอมมิวนิสต์
• การสูญเสียและการพลัดถิ่น: ชาวม้งจำนวนมาก (ประมาณ 200,000 คน) ต้องอพยพลี้ภัยไปยังประเทศไทยและประเทศที่สาม เช่น สหรัฐอเมริกา ฝรั่งเศส และออสเตรเลีย เพื่อหลีกหนีการปราบปราม สหรัฐฯ ได้รับผู้ลี้ภัยชาวลาวประมาณ 250,000 คน ซึ่งในจำนวนนี้เป็นชาวม้ง 130,000 คน
• การละเมิดสิทธิมนุษยชน: มีรายงานการละเมิดสิทธิมนุษยชนต่อชาวม้งที่ถูกจับกุมหรือที่ยังคงหลบซ่อนอยู่ในป่า
• ปัญหาการกลับคืนถิ่น: ผู้ลี้ภัยชาวม้งที่ถูกส่งตัวกลับประเทศลาวบางส่วนอ้างว่าถูกเลือกปฏิบัติและได้รับการปฏิบัติที่โหดร้ายจากเจ้าหน้าที่ลาว ในปี ค.ศ. 1989 สำนักงานข้าหลวงใหญ่ผู้ลี้ภัยแห่งสหประชาชาติ (UNHCR) โดยการสนับสนุนของรัฐบาลสหรัฐฯ ได้จัดทำแผนปฏิบัติการที่ครอบคลุม (Comprehensive Plan of Action) เพื่อจัดการกับผู้ลี้ภัยอินโดจีน รวมถึงชาวลาวและม้งในไทย ลาวตกลงที่จะรับผู้ลี้ภัย 60,000 คนกลับประเทศ อย่างไรก็ตาม มีข้อกล่าวหาเรื่องการบังคับส่งตัวกลับ และนายวือ มาย (Vue Mai) อดีตทหารม้งและผู้นำค่ายผู้ลี้ภัยที่ใหญ่ที่สุดในไทย ซึ่งถูกสถานทูตสหรัฐฯ ในกรุงเทพฯ ชักชวนให้กลับลาวเพื่อเป็นเครื่องพิสูจน์ความสำเร็จของโครงการ ได้หายตัวไปในเวียงจันทน์ในปี ค.ศ. 1993 และเชื่อว่าถูกกองกำลังความมั่นคงลาวจับกุม

สถานการณ์ปัจจุบันของผู้ลี้ภัยและผู้ได้รับผลกระทบยังคงเป็นประเด็นที่น่ากังวล แม้ว่าความรุนแรงของการปะทะจะลดลงมากแล้วก็ตาม ชาวม้งที่ยังคงหลบซ่อนอยู่ในป่ามีจำนวนน้อยลง กลุ่มสุดท้ายที่สำคัญกลุ่มหนึ่งได้ออกมาจากป่าในปี ค.ศ. 2003 และในปี ค.ศ. 2004-2005 ชาวม้งหลายพันคนได้หลบหนีจากป่าในลาวไปยังค่ายผู้ลี้ภัยชั่วคราวในจังหวัดเพชรบูรณ์ ประเทศไทย ความพยายามในการตั้งถิ่นฐานใหม่ของผู้ลี้ภัยม้งในสหรัฐฯ เผชิญอุปสรรคจากกฎหมายเช่น รัฐบัญญัติความรักปิตุภูมิ (Patriot Act) และ รัฐบัญญัติเรียลไอดี (Real ID Act) ซึ่งจัดประเภททหารผ่านศึกม้งในสงครามลับว่าเป็นผู้ก่อการร้าย

มีความพยายามในการแก้ไขปัญหาจากหลายฝ่าย รวมถึงการให้ความช่วยเหลือด้านการพัฒนาแก่ชุมชนชาวม้งในลาว และการตั้งถิ่นฐานใหม่ของผู้ลี้ภัยในประเทศที่สาม มุมมองจากนานาชาติ โดยเฉพาะองค์กรสิทธิมนุษยชน สหภาพยุโรป UNHCR และรัฐบาลบางประเทศ ยังคงเรียกร้องให้รัฐบาลลาวเคารพสิทธิมนุษยชนของชาวม้งและให้การปฏิบัติที่เป็นธรรมต่อผู้ที่เกี่ยวข้องกับความขัดแย้งในอดีต อย่างไรก็ตาม ปัญหาความไม่ไว้วางใจและความแตกต่างทางประวัติศาสตร์ยังคงเป็นอุปสรรคสำคัญในการสร้างความปรองดองที่ยั่งยืน

6.1. ภาพรวมนโยบายต่างประเทศ

นโยบายต่างประเทศของสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาวมีพื้นฐานอยู่บนหลักการสันติภาพ เอกราช มิตรภาพ และความร่วมมือกับทุกประเทศ โดยไม่คำนึงถึงความแตกต่างทางระบบการเมืองและสังคม ภายหลังการเปลี่ยนแปลงการปกครองในปี ค.ศ. 1975 ในช่วงแรก ลาวมีความสัมพันธ์ที่ใกล้ชิดกับกลุ่มประเทศสังคมนิยม โดยเฉพาะเวียดนามและสหภาพโซเวียต และมีท่าทีที่เป็นปฏิปักษ์ต่อชาติตะวันตก โดยลาวพึ่งพาสหภาพโซเวียตในการให้ความช่วยเหลือจากต่างประเทศเป็นส่วนใหญ่

อย่างไรก็ตาม หลังจากการล่มสลายของสหภาพโซเวียตและการเปลี่ยนแปลงภูมิทัศน์การเมืองโลก ลาวได้ปรับนโยบายต่างประเทศให้มีความยืดหยุ่นมากขึ้น โดยมุ่งเน้นการสร้างความสัมพันธ์ที่ดีกับทุกประเทศเพื่อผลประโยชน์แห่งชาติและการพัฒนาประเทศ เป้าหมายหลักของนโยบายต่างประเทศลาว ได้แก่:

• การรักษาเอกราช อธิปไตย และบูรณภาพแห่งดินแดน
• การสร้างสภาพแวดล้อมระหว่างประเทศที่เอื้ออำนวยต่อการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคม
• การส่งเสริมสันติภาพ เสถียรภาพ และความร่วมมือในภูมิภาคและโลก
• การยกระดับบทบาทและภาพลักษณ์ของลาวในเวทีระหว่างประเทศ

ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการดำเนินนโยบายต่างประเทศของลาว ได้แก่ ที่ตั้งทางภูมิศาสตร์ที่เป็นศูนย์กลางของคาบสมุทรอินโดจีน การเป็นประเทศที่ไม่มีทางออกสู่ทะเล ความจำเป็นในการพึ่งพาความช่วยเหลือและการลงทุนจากต่างประเทศ และความสัมพันธ์ทางประวัติศาสตร์กับประเทศเพื่อนบ้านและมหาอำนาจ ลาวให้ความสำคัญกับการทูตเชิงเศรษฐกิจ การส่งเสริมการค้าและการลงทุน และการมีส่วนร่วมในกลไกความร่วมมือระดับภูมิภาคและอนุภูมิภาค เช่น อาเซียน กรอบความร่วมมือลุ่มแม่น้ำโขง (Mekong River Commission, Greater Mekong Subregion) และกรอบความร่วมมือแม่โขง-ล้านช้าง (Mekong-Lancang Cooperation)

การฟื้นตัวจากความโดดเดี่ยวระหว่างประเทศของลาวเกิดขึ้นผ่านการขยายความสัมพันธ์กับประเทศอื่น ๆ รวมถึงรัสเซีย จีน ไทย ออสเตรเลีย เยอรมนี อิตาลี ญี่ปุ่น และสวิตเซอร์แลนด์ ความสัมพันธ์ทางการค้ากับสหรัฐอเมริกาได้รับการปรับให้เป็นปกติในเดือนพฤศจิกายน ค.ศ. 2004 ผ่านกฎหมายที่ได้รับอนุมัติจากสภาคองเกรส

6.2. ความสัมพันธ์กับประเทศเพื่อนบ้าน

ประเทศลาวมีพรมแดนติดกับ 5 ประเทศ ได้แก่ ไทย เวียดนาม จีน พม่า และกัมพูชา ความสัมพันธ์กับประเทศเพื่อนบ้านเหล่านี้มีความสำคัญอย่างยิ่งต่อลาวในทุกมิติ ทั้งด้านการเมือง เศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรม

• เวียดนาม: ลาวและเวียดนามมีความสัมพันธ์ที่ใกล้ชิดและพิเศษมายาวนาน โดยเฉพาะอย่างยิ่งนับตั้งแต่ช่วงการต่อสู้เพื่อเอกราชและสงครามกลางเมือง ซึ่งทั้งสองประเทศต่างให้การสนับสนุนซึ่งกันและกัน มีการลงนามในสนธิสัญญามิตรภาพและความร่วมมือในปี ค.ศ. 1977 ซึ่งเป็นรากฐานสำคัญของความสัมพันธ์ทวิภาคี ความร่วมมือครอบคลุมทั้งด้านการเมือง ความมั่นคง เศรษฐกิจ การค้า การลงทุน การศึกษา และวัฒนธรรม เวียดนามเป็นหนึ่งในคู่ค้าและนักลงทุนรายใหญ่ของลาว และให้ความช่วยเหลือด้านการพัฒนาแก่ลาวอย่างต่อเนื่อง

• จีน: ความสัมพันธ์ระหว่างลาวกับจีนได้พัฒนาไปอย่างรวดเร็วในช่วงไม่กี่ทศวรรษที่ผ่านมา โดยเฉพาะด้านเศรษฐกิจและการลงทุน จีนเป็นผู้ลงทุนรายใหญ่ที่สุดในลาว โดยเฉพาะในโครงการโครงสร้างพื้นฐานขนาดใหญ่ เช่น ทางรถไฟลาว-จีน เขื่อนไฟฟ้าพลังน้ำ และเขตเศรษฐกิจพิเศษ ความร่วมมือทางการเมืองและความมั่นคงก็มีความใกล้ชิดมากขึ้นเช่นกัน อย่างไรก็ตาม การพึ่งพาจีนที่เพิ่มสูงขึ้นทำให้เกิดความกังวลเกี่ยวกับปัญหาหนี้สินและอิทธิพลของจีนในลาว

• ไทย: ลาวและไทยมีความผูกพันทางประวัติศาสตร์ ภาษา และวัฒนธรรมที่ใกล้ชิด ความสัมพันธ์ทวิภาคีครอบคลุมหลายด้าน ทั้งการค้า การลงทุน การท่องเที่ยว การเชื่อมโยงคมนาคม และความร่วมมือตามแนวชายแดน ไทยเป็นคู่ค้าและนักลงทุนที่สำคัญของลาว และเป็นแหล่งท่องเที่ยวยอดนิยมของชาวลาว อย่างไรก็ตาม ความสัมพันธ์ในอดีตเคยมีความตึงเครียดบ้างในบางประเด็น เช่น ปัญหาชายแดนและผู้ลี้ภัย แต่ปัจจุบันมีความร่วมมือที่ดีขึ้น

• กัมพูชา: ลาวและกัมพูชามีความสัมพันธ์ฉันมิตรที่ดี มีความร่วมมือในกรอบอาเซียนและอนุภูมิภาคลุ่มแม่น้ำโขง มีการส่งเสริมการค้า การลงทุน และการท่องเที่ยวระหว่างกัน แม้จะเคยมีปัญหาเรื่องการปักปันเขตแดนอยู่บ้าง แต่ก็สามารถแก้ไขได้ด้วยการเจรจา

• พม่า: ความสัมพันธ์ระหว่างลาวกับพม่าเป็นไปอย่างราบรื่น มีความร่วมมือในกรอบอาเซียนและการแก้ไขปัญหายาเสพติดข้ามชาติ การค้าชายแดนและการไปมาหาสู่กันของประชาชนตามแนวชายแดนมีอยู่บ้าง แต่ไม่มากเท่ากับประเทศเพื่อนบ้านอื่น ๆ

ความท้าทายในความสัมพันธ์กับประเทศเพื่อนบ้าน ได้แก่ การบริหารจัดการชายแดน ปัญหาการค้ามนุษย์ ยาเสพติด และผลกระทบจากการพัฒนาโครงการขนาดใหญ่ข้ามพรมแดน เช่น เขื่อนในแม่น้ำโขง ลาวพยายามดำเนินนโยบายสมดุลเพื่อรักษาความสัมพันธ์ที่ดีกับทุกประเทศเพื่อนบ้านและส่งเสริมความร่วมมือเพื่อผลประโยชน์ร่วมกัน

6.3. ความสัมพันธ์กับประเทศมหาอำนาจ

ความสัมพันธ์ระหว่างลาวกับประเทศมหาอำนาจหลัก เช่น สหรัฐอเมริกา รัสเซีย และจีน (ในฐานะมหาอำนาจโลก) มีความสำคัญและส่งผลกระทบต่อลาวในหลายมิติ ทั้งในอดีตและปัจจุบัน

• จีน: ในปัจจุบัน จีนถือเป็นมหาอำนาจที่มีอิทธิพลต่อลาวมากที่สุด โดยเฉพาะด้านเศรษฐกิจและการลงทุน จีนเป็นผู้ลงทุนรายใหญ่ที่สุดในลาว และเป็นผู้ให้กู้รายใหญ่ในโครงการโครงสร้างพื้นฐานสำคัญ เช่น ทางรถไฟลาว-จีน ความสัมพันธ์ทางการเมืองและความมั่นคงก็มีความใกล้ชิดมากขึ้นภายใต้กรอบความร่วมมือ "ประชาคมที่มีอนาคตร่วมกันลาว-จีน" (Community of Shared Future) ลาวสนับสนุนนโยบาย "จีนเดียว" และมีส่วนร่วมในโครงการ "หนึ่งแถบหนึ่งเส้นทาง" (Belt and Road Initiative - BRI) ของจีน อย่างไรก็ตาม การพึ่งพาจีนที่เพิ่มสูงขึ้นทำให้เกิดความกังวลเกี่ยวกับปัญหาหนี้สิน อธิปไตย และผลกระทบทางสังคมและสิ่งแวดล้อม

• สหรัฐอเมริกา: ความสัมพันธ์ระหว่างลาวกับสหรัฐฯ มีประวัติศาสตร์ที่ซับซ้อน ในช่วงสงครามกลางเมืองลาว สหรัฐฯ ได้ให้การสนับสนุนฝ่ายรัฐบาลราชอาณาจักรลาวและปฏิบัติการทางทหารลับในลาว ซึ่งรวมถึงการทิ้งระเบิดอย่างหนัก ภายหลังการเปลี่ยนแปลงการปกครองในปี ค.ศ. 1975 ความสัมพันธ์ได้หยุดชะงักไป แต่ได้ค่อย ๆ ฟื้นฟูขึ้นในช่วงทศวรรษ 1990 ปัจจุบัน สหรัฐฯ ให้ความช่วยเหลือแก่ลาวในด้านการเก็บกู้ระเบิดที่ไม่ระเบิด (UXO) การพัฒนาชนบท สาธารณสุข และการส่งเสริมสิทธิมนุษยชน ความร่วมมือทางการค้าและการลงทุนยังมีจำกัด ความสัมพันธ์ยังคงเผชิญกับความท้าทายจากความแตกต่างทางระบบการเมืองและประเด็นสิทธิมนุษยชน

• รัสเซีย: ในฐานะผู้สืบทอดสหภาพโซเวียต รัสเซียยังคงมีความสัมพันธ์ที่ดีกับลาว สหภาพโซเวียตเคยเป็นผู้สนับสนุนหลักของลาวในช่วงหลังปี ค.ศ. 1975 ทั้งด้านเศรษฐกิจ การทหาร และการศึกษา ปัจจุบัน ความร่วมมือระหว่างลาวกับรัสเซียครอบคลุมด้านการเมือง การทหาร (การฝึกอบรมบุคลากร การจัดซื้ออาวุธ) พลังงาน และวัฒนธรรม รัสเซียยังคงให้ทุนการศึกษาแก่นักเรียนลาว และมีความร่วมมือในเวทีระหว่างประเทศ

ลาวดำเนินนโยบายต่างประเทศแบบ "เพื่อนมิตรกับทุกประเทศ" และพยายามรักษาสมดุลในความสัมพันธ์กับมหาอำนาจต่าง ๆ เพื่อหลีกเลี่ยงการถูกครอบงำและเพื่อแสวงหาผลประโยชน์สูงสุดให้กับประเทศ ลาวให้ความสำคัญกับการทูตแบบหลายฝ่ายและการมีส่วนร่วมในองค์กรระดับภูมิภาคและระหว่างประเทศ เพื่อเสริมสร้างบทบาทและรักษาผลประโยชน์ของตนในเวทีโลก

6.4. ความสัมพันธ์กับประเทศไทย

ความสัมพันธ์ระหว่างลาวและไทยมีความผูกพันกันอย่างลึกซึ้งและยาวนาน ทั้งในมิติทางประวัติศาสตร์ เชื้อชาติ ภาษา ศาสนา และวัฒนธรรม ประชาชนทั้งสองฝั่งแม่น้ำโขงมีความคล้ายคลึงและสามารถสื่อสารกันได้อย่างเข้าใจ ทำให้มีความสัมพันธ์ในระดับประชาชนที่แน่นแฟ้น

• ด้านการเมือง:** ในอดีต ความสัมพันธ์ทางการเมืองเคยมีความตึงเครียดบ้าง โดยเฉพาะในช่วงสงครามเย็นและความขัดแย้งทางอุดมการณ์ รวมถึงปัญหาเขตแดน เช่น กรณีพิพาทบ้านร่มเกล้า อย่างไรก็ตาม ภายหลังการปรับเปลี่ยนนโยบายของทั้งสองประเทศ ความสัมพันธ์ได้พัฒนาไปในทิศทางที่ดีขึ้น มีการแลกเปลี่ยนการเยือนระดับสูงอย่างสม่ำเสมอ และมีความร่วมมือในกรอบทวิภาคีและพหุภาคี เช่น อาเซียนและกรอบความร่วมมือลุ่มแม่น้ำโขง

• ด้านเศรษฐกิจ:** ไทยเป็นคู่ค้าและนักลงทุนรายใหญ่ที่สำคัญของลาว การค้าชายแดนมีความคึกคัก สินค้าไทยเป็นที่นิยมในตลาดลาว ขณะที่ลาวส่งออกสินค้าเกษตรและพลังงานไฟฟ้ามายังไทยเป็นหลัก มีการลงทุนของภาคเอกชนไทยในลาวหลายสาขา เช่น พลังงาน เกษตรกรรม การบริการ และอุตสาหกรรมเบา

• ด้านสังคมและวัฒนธรรม:** มีความร่วมมือและการแลกเปลี่ยนทางวัฒนธรรม ศาสนา และการศึกษาอย่างต่อเนื่อง ประชาชนลาวจำนวนมากเดินทางมารับการรักษาพยาบาลและศึกษาต่อในประเทศไทย ขณะที่นักท่องเที่ยวไทยก็นิยมเดินทางไปท่องเที่ยวในลาวเช่นกัน มีการจัดกิจกรรมทางวัฒนธรรมร่วมกันเพื่อส่งเสริมความเข้าใจอันดีระหว่างประชาชนทั้งสองประเทศ

• ด้านประชาชน:** การไปมาหาสู่กันระหว่างประชาชนทั้งสองประเทศเป็นไปอย่างสะดวก โดยเฉพาะในพื้นที่ชายแดน มีการสมรสข้ามแดนและความสัมพันธ์ทางเครือญาติที่แน่นแฟ้น

• ประเด็นความร่วมมือและข้อพิพาทที่สำคัญ:**

โดยรวมแล้ว ความสัมพันธ์ระหว่างลาวและไทยในปัจจุบันถือว่ามีความใกล้ชิดและมีพลวัตสูง โดยเน้นการส่งเสริมผลประโยชน์ร่วมกันและความร่วมมือในทุกระดับ ในปี ค.ศ. 2019 มุน แจ-อิน ประธานาธิบดีเกาหลีใต้ ได้เดินทางเยือนลาวและให้คำมั่นสัญญาว่าจะให้เงินทุนสนับสนุนการพัฒนาลุ่มแม่น้ำโขง ในปี ค.ศ. 2023 เกาหลีใต้ได้กำหนดนโยบายที่จะขยายความร่วมมือกับลาวเพื่อสนับสนุนให้ลาวหลุดพ้นจากสถานะประเทศที่พัฒนาน้อยที่สุดภายในปี ค.ศ. 2026

6.5. องค์การระหว่างประเทศ

ประเทศลาวมีบทบาทและการมีส่วนร่วมในองค์การระหว่างประเทศที่สำคัญหลายแห่ง โดยมีเป้าหมายเพื่อส่งเสริมผลประโยชน์แห่งชาติ รักษาความมั่นคง สร้างความร่วมมือในการพัฒนา และยกระดับสถานะของประเทศในเวทีโลก องค์การระหว่างประเทศที่ลาวเป็นสมาชิกและมีความสำคัญ ได้แก่:

• อาเซียน (ASEAN): ลาวเข้าเป็นสมาชิกอาเซียนเมื่อวันที่ 23 กรกฎาคม ค.ศ. 1997 การเป็นสมาชิกอาเซียนมีความสำคัญอย่างยิ่งต่อลาวทั้งในด้านการเมือง เศรษฐกิจ และความมั่นคง ลาวได้มีส่วนร่วมอย่างแข็งขันในกิจกรรมต่าง ๆ ของอาเซียน และเคยดำรงตำแหน่งประธานอาเซียนมาแล้ว ความร่วมมือในกรอบอาเซียนช่วยให้ลาวสามารถรวมกลุ่มทางเศรษฐกิจ สร้างความเชื่อมโยงในภูมิภาค และมีเสียงในเวทีระหว่างประเทศมากขึ้น

• สหประชาชาติ (UN): ลาวเข้าเป็นสมาชิกสหประชาชาติเมื่อวันที่ 14 ธันวาคม ค.ศ. 1955 ลาวมีส่วนร่วมในกิจกรรมต่าง ๆ ของสหประชาชาติ รวมถึงการส่งเสริมสันติภาพ การพัฒนาที่ยั่งยืน และสิทธิมนุษยชน ลาวได้รับความช่วยเหลือจากหน่วยงานต่าง ๆ ของสหประชาชาติ เช่น โครงการพัฒนาแห่งสหประชาชาติ (UNDP), กองทุนเพื่อเด็กแห่งสหประชาชาติ (UNICEF), และองค์การอนามัยโลก (WHO) ในการพัฒนาประเทศ

• องค์การการค้าโลก (WTO): ลาวได้ยื่นขอเป็นสมาชิกในปี ค.ศ. 1997 และเข้าเป็นสมาชิกองค์การการค้าโลกอย่างเป็นทางการเมื่อวันที่ 2 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 2013 การเป็นสมาชิก WTO ช่วยให้ลาวสามารถเข้าถึงตลาดโลกได้กว้างขึ้น และต้องปฏิบัติตามกฎเกณฑ์การค้าระหว่างประเทศ ซึ่งเป็นการส่งเสริมการปฏิรูปเศรษฐกิจภายในประเทศ

• องค์การระหว่างประเทศของกลุ่มประเทศที่ใช้ภาษาฝรั่งเศส (La Francophonie): ลาวเป็นสมาชิกขององค์การนี้ สะท้อนถึงความสัมพันธ์ทางประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมกับฝรั่งเศส และเป็นการส่งเสริมการใช้ภาษาฝรั่งเศสและความร่วมมือกับประเทศสมาชิกอื่น ๆ

• ขบวนการไม่ฝักใฝ่ฝ่ายใด (NAM): ลาวเป็นสมาชิกของขบวนการนี้ ซึ่งเป็นเวทีสำหรับประเทศกำลังพัฒนาในการแสดงจุดยืนที่เป็นอิสระและไม่ฝักใฝ่ฝ่ายใดในเวทีการเมืองโลก

• ธนาคารพัฒนาเอเชีย (ADB): ลาวเป็นสมาชิกและได้รับความช่วยเหลือทางการเงินและทางเทคนิคจาก ADB ในการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานและลดความยากจน

• ข้อตกลงการค้าเอเชีย-แปซิฟิก (Asia-Pacific Trade Agreement - APTA)

• การประชุมสุดยอดเอเชียตะวันออก (East Asia Summit - EAS): ลาวเข้าร่วมการประชุมครั้งแรกในปี ค.ศ. 2005

• กรอบความร่วมมืออนุภูมิภาคลุ่มแม่น้ำโขง (Greater Mekong Subregion - GMS): ลาวเป็นสมาชิกที่แข็งขันในกรอบความร่วมมือนี้ ซึ่งมุ่งเน้นการพัฒนาเศรษฐกิจ การเชื่อมโยงคมนาคม และการจัดการทรัพยากรธรรมชาติในอนุภูมิภาค

• คณะกรรมาธิการแม่น้ำโขง (Mekong River Commission - MRC): ลาวร่วมมือกับไทย กัมพูชา และเวียดนาม ในการบริหารจัดการทรัพยากรน้ำในลุ่มแม่น้ำโขงอย่างยั่งยืน

การมีส่วนร่วมในองค์การระหว่างประเทศเหล่านี้ช่วยให้ลาวสามารถเข้าถึงแหล่งเงินทุน ความช่วยเหลือทางเทคนิค ตลาด และความร่วมมือในด้านต่าง ๆ ซึ่งมีความสำคัญต่อการพัฒนาประเทศและการบรรลุเป้าหมายแห่งชาติ

9.1. โครงสร้างและนโยบายเศรษฐกิจ

โครงสร้างเศรษฐกิจของลาวมีการเปลี่ยนแปลงอย่างมีนัยสำคัญนับตั้งแต่การนำนโยบาย "จินตนาการใหม่" (New Economic Mechanism - NEM) มาใช้ในปี ค.ศ. 1986 ซึ่งเป็นการเปลี่ยนผ่านจากระบบเศรษฐกิจแบบสังคมนิยมที่ควบคุมโดยรัฐอย่างเข้มงวด ไปสู่ระบบเศรษฐกิจที่เปิดรับกลไกตลาดเสรีมากขึ้น

• การเปลี่ยนผ่านสู่กลไกตลาดเสรี:** ก่อนปี ค.ศ. 1986 เศรษฐกิจลาวอยู่ภายใต้การวางแผนจากส่วนกลาง การผลิตและการค้าถูกควบคุมโดยรัฐ แต่หลังจากนโยบายจินตนาการใหม่ รัฐบาลได้ค่อย ๆ ลดบทบาทในการควบคุมเศรษฐกิจโดยตรง อนุญาตให้เอกชนเข้ามามีส่วนร่วมในการดำเนินธุรกิจมากขึ้น ส่งเสริมการแข่งขัน และเปิดรับการลงทุนจากต่างประเทศ ในปี ค.ศ. 2009 รัฐบาลบารัก โอบามาของสหรัฐฯ ประกาศว่าลาวไม่ใช่รัฐมาร์กซิสต์-เลนินนิสต์อีกต่อไป และยกเลิกการห้ามบริษัทลาวรับเงินทุนจากธนาคารเพื่อการส่งออกและนำเข้าแห่งสหรัฐอเมริกา

• นโยบายส่งเสริมการลงทุนจากต่างประเทศ (FDI):** รัฐบาลลาวได้ออกมาตรการและปรับปรุงกฎหมายเพื่อดึงดูดการลงทุนโดยตรงจากต่างประเทศอย่างต่อเนื่อง เช่น การให้สิทธิประโยชน์ทางภาษี การจัดตั้งเขตเศรษฐกิจพิเศษ และการอำนวยความสะดวกในการประกอบธุรกิจ การลงทุนจากต่างชาติมีบทบาทสำคัญในการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐาน อุตสาหกรรมเหมืองแร่ พลังงานไฟฟ้า และภาคบริการ ในปี ค.ศ. 2016 จีนเป็นผู้ลงทุนต่างชาติรายใหญ่ที่สุดในเศรษฐกิจลาว โดยลงทุนไป 5.39 B USD ตั้งแต่ปี ค.ศ. 1989 ตามรายงานของกระทรวงแผนการและการลงทุนของลาวในช่วงปี 1989-2014 ประเทศไทย (ลงทุน 4.49 B USD) และเวียดนาม (ลงทุน 3.11 B USD) เป็นผู้ลงทุนรายใหญ่อันดับสองและสามตามลำดับ

• การปฏิรูปเศรษฐกิจมหภาค:** รัฐบาลได้ดำเนินการปฏิรูปเศรษฐกิจมหภาคหลายด้าน เช่น การปฏิรูประบบการเงินและธนาคาร การปรับปรุงการจัดเก็บภาษี การควบคุมอัตราเงินเฟ้อ และการรักษาเสถียรภาพของค่าเงินกีบ อย่างไรก็ตาม ลาวยังคงเผชิญกับความท้าทายในการบริหารจัดการเศรษฐกิจมหภาค โดยเฉพาะปัญหาหนี้สาธารณะที่เพิ่มสูงขึ้นจากการลงทุนในโครงการขนาดใหญ่ และความผันผวนของค่าเงิน

• เป้าหมายการพัฒนาประเทศ:** รัฐบาลลาวตั้งเป้าหมายที่จะนำพาประเทศหลุดพ้นจากสถานะประเทศพัฒนาน้อยที่สุด (Least Developed Country - LDC) ภายในปี ค.ศ. 2026 และมุ่งสู่การเป็นประเทศที่มีรายได้ปานกลางระดับสูงภายในปี ค.ศ. 2030 โดยเน้นการเติบโตทางเศรษฐกิจที่ยั่งยืนและครอบคลุม การพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ และการปรับปรุงโครงสร้างพื้นฐาน

• ผลกระทบต่อความเท่าเทียมทางสังคม สิทธิแรงงาน และสิ่งแวดล้อม:** การพัฒนาเศรษฐกิจอย่างรวดเร็วได้นำมาซึ่งผลกระทบทั้งในเชิงบวกและลบ

นโยบายเศรษฐกิจของลาวในปัจจุบันพยายามสร้างสมดุลระหว่างการเติบโตทางเศรษฐกิจกับการพัฒนาที่ยั่งยืนและการแก้ไขปัญหาสังคมและสิ่งแวดล้อม แต่ยังคงเผชิญกับความท้าทายอย่างมากในการบรรลุเป้าหมายเหล่านี้ สินค้าหนึ่งที่ส่งออกในปี ค.ศ. 2017 ไปยังกว่า 20 ประเทศทั่วโลกคือ เบียร์ลาว ซึ่งผลิตโดยบริษัทเบียร์ลาว

9.2. อุตสาหกรรมหลัก

ภาคอุตสาหกรรมของลาวมีการเติบโตอย่างต่อเนื่องและมีบทบาทสำคัญต่อเศรษฐกิจของประเทศมากขึ้น โดยมีอุตสาหกรรมหลักที่ขับเคลื่อนการพัฒนา ได้แก่ เกษตรกรรม เหมืองแร่และพลังงาน และการท่องเที่ยว

9.2.1. เกษตรกรรม

ภาคเกษตรกรรมยังคงเป็นภาคส่วนที่สำคัญอย่างยิ่งต่อเศรษฐกิจและวิถีชีวิตของประชาชนลาวส่วนใหญ่ คิดเป็นสัดส่วนประมาณครึ่งหนึ่งของจีดีพี และเป็นแหล่งจ้างงานหลักของประชากรประมาณ 80% ของประเทศ ที่ดินเพียง 4% ของประเทศเป็นที่ดินทำกิน และ 0.3% ใช้เป็นที่ดินสำหรับปลูกพืชยืนต้น ซึ่งเป็นสัดส่วนที่ต่ำที่สุดในอนุภูมิภาคลุ่มแม่น้ำโขง พื้นที่ชลประทานคิดเป็น 28% ของพื้นที่เพาะปลูกทั้งหมด ซึ่งคิดเป็น 12% ของที่ดินเกษตรกรรมทั้งหมดในปี 2012

• ผลผลิตหลัก:**

ข้าว: เป็นพืชเศรษฐกิจและอาหารหลักที่สำคัญที่สุดของลาว โดยเฉพาะข้าวเหนียวซึ่งเป็นที่นิยมบริโภคอย่างกว้างขวางและมีความสำคัญทางวัฒนธรรม พื้นที่ประมาณ 80% ของที่ดินทำกินใช้สำหรับการปลูกข้าว และครัวเรือนเกษตรกรประมาณ 77% สามารถผลิตข้าวได้เพียงพอต่อการบริโภค ลาวอาจมีพันธุ์ข้าวหลากหลายที่สุดในอนุภูมิภาคลุ่มแม่น้ำโขง รัฐบาลลาวได้ทำงานร่วมกับสถาบันวิจัยข้าวนานาชาติของฟิลิปปินส์เพื่อรวบรวมตัวอย่างเมล็ดพันธุ์ข้าวหลายพันชนิดที่พบในลาว

• รูปแบบการทำเกษตร:**

การทำนา: ส่วนใหญ่เป็นการทำนาอาศัยน้ำฝนในฤดูฝน แต่ก็มีการพัฒนาระบบชลประทานมากขึ้นเพื่อเพิ่มผลผลิตและทำนาปรังในฤดูแล้ง

• ความท้าทายในการพัฒนาอย่างยั่งยืน:**

การเข้าถึงเทคโนโลยีและปัจจัยการผลิต: เกษตรกรรายย่อยจำนวนมากยังขาดการเข้าถึงเทคโนโลยีการเกษตรที่ทันสมัย เมล็ดพันธุ์คุณภาพดี ปุ๋ย และสินเชื่อ

รัฐบาลลาวได้ให้ความสำคัญกับการพัฒนาภาคเกษตรกรรมอย่างยั่งยืน โดยมุ่งเน้นการเพิ่มผลิตภาพ การส่งเสริมการเกษตรอินทรีย์ การพัฒนาตลาด และการปรับปรุงคุณภาพชีวิตของเกษตรกร

9.2.2. เหมืองแร่และพลังงาน

ภาคเหมืองแร่และพลังงานเป็นอุตสาหกรรมที่มีบทบาทสำคัญอย่างยิ่งต่อการเติบโตทางเศรษฐกิจของลาวในช่วงหลายทศวรรษที่ผ่านมา โดยเฉพาะการส่งออกพลังงานไฟฟ้าและแร่ธาตุต่าง ๆ

• ทรัพยากรแร่ธาตุที่สำคัญและการพัฒนาอุตสาหกรรมเหมืองแร่:**

ประเทศลาวมีทรัพยากรแร่ธาตุที่หลากหลายและอุดมสมบูรณ์ มีการค้นพบแหล่งแร่มากกว่า 540 แห่งทั่วประเทศ แร่ธาตุที่สำคัญ ได้แก่:

• ทองคำและทองแดง: เป็นแร่ธาตุส่งออกที่สำคัญ มีการลงทุนจากต่างชาติในการทำเหมืองขนาดใหญ่หลายแห่ง
• บอไซต์ (สินแร่อะลูมิเนียม): มีแหล่งสำรองขนาดใหญ่และกำลังมีการพัฒนาเพื่อการส่งออก
• ดีบุก, ตะกั่ว, สังกะสี, เหล็ก: มีการทำเหมืองในระดับต่าง ๆ
• ถ่านหิน (ลิกไนต์): ใช้เป็นเชื้อเพลิงในโรงไฟฟ้าและอุตสาหกรรมภายในประเทศ
• โพแทช (เกลือโพแทสเซียม): เป็นแหล่งแร่ที่มีศักยภาพสูงสำหรับการผลิตปุ๋ย

การพัฒนาอุตสาหกรรมเหมืองแร่ในลาวอาศัยการลงทุนโดยตรงจากต่างประเทศเป็นหลัก โดยมีบริษัทจากจีน ไทย เวียดนาม และออสเตรเลีย เป็นผู้ลงทุนรายใหญ่ อุตสาหกรรมเหมืองแร่ของลาวได้รับความสนใจจากการลงทุนโดยตรงจากต่างประเทศ มีการระบุ สำรวจ และทำเหมืองแร่ทองคำ ทองแดง สังกะสี ตะกั่ว และแร่ธาตุอื่น ๆ กว่า 540 แหล่ง

• อุตสาหกรรมพลังงานน้ำ (ไฟฟ้าพลังน้ำ) และบทบาทในการส่งออกพลังงาน:**

ด้วยลักษณะภูมิประเทศที่เป็นภูเขาและมีแม่น้ำหลายสาย ทำให้ลาวมีศักยภาพสูงมากในการผลิตไฟฟ้าพลังน้ำ รัฐบาลลาวได้กำหนดนโยบายที่จะเป็น "แบตเตอรี่แห่งเอเชียตะวันออกเฉียงใต้" โดยการสร้างเขื่อนผลิตไฟฟ้าจำนวนมากเพื่อการส่งออก

• มีการสร้างเขื่อนขนาดใหญ่และขนาดกลางหลายแห่งบนแม่น้ำโขงและแม่น้ำสาขา เช่น เขื่อนน้ำงึม เขื่อนเทิน-หินบูน เขื่อนไซยะบุรี และเขื่อนอื่น ๆ
• ไฟฟ้าที่ผลิตได้ส่วนใหญ่ส่งออกไปยังประเทศเพื่อนบ้าน โดยเฉพาะประเทศไทยและเวียดนาม ซึ่งเป็นแหล่งรายได้เงินตราต่างประเทศที่สำคัญของลาว
• ศักยภาพการผลิตไฟฟ้าพลังน้ำของลาวอยู่ที่ประมาณ 18,000 MW โดยมีการวางแผนพัฒนาและส่งออกประมาณ 8,000 MW
• ถึงแม้จะมีการผลิตไฟฟ้าพลังน้ำจำนวนมาก แต่ในปี ค.ศ. 2021 ลาวยังคงพึ่งพาเชื้อเพลิงฟอสซิล โดยเฉพาะถ่านหิน ในการผลิตไฟฟ้าสำหรับใช้ในประเทศ

• ผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมและชุมชนท้องถิ่น:**

การพัฒนาอุตสาหกรรมเหมืองแร่และพลังงานน้ำอย่างรวดเร็วได้ก่อให้เกิดผลกระทบที่สำคัญ:

• ผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม:
  • การสร้างเขื่อน: ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงระบบนิเวศของแม่น้ำ การสูญเสียป่าไม้และถิ่นที่อยู่อาศัยของสัตว์ป่า การกีดขวางเส้นทางการอพยพของปลา และปัญหาการกักเก็บตะกอน
  • การทำเหมือง: อาจก่อให้เกิดมลพิษทางน้ำและดินจากการชะล้างสารเคมีและโลหะหนัก การทำลายหน้าดินและภูมิทัศน์
• ผลกระทบต่อชุมชนท้องถิ่น:
  • การอพยพโยกย้ายถิ่นฐาน: ชุมชนจำนวนมากต้องถูกอพยพออกจากพื้นที่ก่อสร้างเขื่อนและเหมืองแร่ ซึ่งส่งผลกระทบต่อวิถีชีวิต การประกอบอาชีพ และวัฒนธรรมดั้งเดิม
  • การชดเชยและการเยียวยา: ปัญหาการชดเชยที่ไม่เป็นธรรมหรือไม่เพียงพอ และการจัดหาที่อยู่อาศัยและอาชีพใหม่ให้กับผู้ได้รับผลกระทบยังคงเป็นความท้าทาย
  • ผลกระทบต่อความมั่นคงทางอาหารและการเข้าถึงทรัพยากร: การเปลี่ยนแปลงของแม่น้ำและป่าไม้ส่งผลกระทบต่อแหล่งอาหารและการเข้าถึงทรัพยากรธรรมชาติของชุมชน

  รัฐบาลลาวและผู้ลงทุนพยายามที่จะลดผลกระทบเหล่านี้ผ่านการประเมินผลกระทบสิ่งแวดล้อมและสังคม (ESIA) และการดำเนินมาตรการบรรเทาผลกระทบ แต่ประสิทธิภาพและการบังคับใช้ยังคงเป็นประเด็นที่ต้องปรับปรุง

9.2.3. การท่องเที่ยว

อุตสาหกรรมการท่องเที่ยวเป็นหนึ่งในภาคส่วนเศรษฐกิจที่เติบโตเร็วที่สุดและมีความสำคัญอย่างยิ่งต่อประเทศลาว โดยมีแหล่งท่องเที่ยวที่หลากหลายทั้งทางธรรมชาติ วัฒนธรรม และประวัติศาสตร์

• แหล่งท่องเที่ยวที่สำคัญ:**

หลวงพระบาง: เมืองมรดกโลกโดยยูเนสโก มีชื่อเสียงด้านวัดวาอารามที่สวยงาม สถาปัตยกรรมโคโลเนียล ประเพณีการตักบาตรข้าวเหนียว และธรรมชาติที่งดงาม เช่น น้ำตกตาดกวางสี และถ้ำติ่ง

• ศักยภาพของอุตสาหกรรมการท่องเที่ยว:**

ลาวมีศักยภาพสูงในการพัฒนาการท่องเที่ยว เนื่องจากมีทรัพยากรการท่องเที่ยวที่หลากหลาย ความสงบของประเทศ ความเป็นมิตรของประชาชน และวัฒนธรรมที่เป็นเอกลักษณ์ จำนวนนักท่องเที่ยวต่างชาติที่เดินทางมายังลาวเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง จาก 80,000 คนในปี ค.ศ. 1990 เป็น 1.876 ล้านคนในปี ค.ศ. 2010 และยังคงเติบโต การท่องเที่ยวสร้างรายได้เงินตราต่างประเทศที่สำคัญและสร้างงานจำนวนมาก (ในปี ค.ศ. 2010 ประมาณ 1 ใน 11 ตำแหน่งงานอยู่ในภาคการท่องเที่ยว) รายได้จากการส่งออกจากการท่องเที่ยวและสินค้าที่เกี่ยวข้องคาดว่าจะสร้างรายได้ 16% ของการส่งออกทั้งหมด หรือ 270.30 M USD ในปี 2010 และคาดว่าจะเติบโตเป็น 484.20 M USD (12.5% ของทั้งหมด) ในปี 2020 สภาการค้าและการท่องเที่ยวแห่งยุโรปได้มอบรางวัล "แหล่งท่องเที่ยวยอดเยี่ยมของโลก" (World Best Tourist Destination) ให้แก่ลาวในปี 2013 ด้านสถาปัตยกรรมและประวัติศาสตร์

• ผลกระทบต่อเศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรม:**

เศรษฐกิจ: การท่องเที่ยวเป็นแหล่งรายได้หลัก สร้างงาน และกระตุ้นการเติบโตของธุรกิจที่เกี่ยวข้อง เช่น โรงแรม ร้านอาหาร บริษัทนำเที่ยว และการขายของที่ระลึก

• แนวทางการพัฒนาการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน:**

สำนักงานการท่องเที่ยวแห่งชาติลาว หน่วยงานภาครัฐที่เกี่ยวข้อง และภาคเอกชนกำลังทำงานร่วมกันเพื่อบรรลุวิสัยทัศน์ที่กำหนดไว้ในยุทธศาสตร์และแผนปฏิบัติการการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์แห่งชาติของประเทศ ซึ่งรวมถึง:

• การลดผลกระทบทางลบต่อสิ่งแวดล้อมและวัฒนธรรม
• การส่งเสริมการมีส่วนร่วมของชุมชนท้องถิ่นและให้ผลประโยชน์ตกถึงชุมชน
• การเพิ่มความตระหนักถึงความสำคัญของกลุ่มชาติพันธุ์และความหลากหลายทางชีวภาพ
• การจัดหาแหล่งรายได้เพื่อการอนุรักษ์ รักษา และจัดการเครือข่ายพื้นที่คุ้มครองของลาวและแหล่งมรดกทางวัฒนธรรม
• การเน้นความจำเป็นในการกำหนดเขตการท่องเที่ยวและแผนการจัดการสำหรับพื้นที่ที่จะพัฒนาเป็นจุดหมายปลายทางการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์

การสร้างสมดุลระหว่างการเติบโตทางเศรษฐกิจจากการท่องเที่ยวกับการรักษาสภาพแวดล้อมทางธรรมชาติและวัฒนธรรมที่เป็นเอกลักษณ์ของลาวเป็นความท้าทายที่สำคัญ

9.3. การคมนาคมและโครงสร้างพื้นฐาน

การพัฒนาการคมนาคมและโครงสร้างพื้นฐานเป็นหัวใจสำคัญของนโยบายรัฐบาลลาวในการเปลี่ยนประเทศจาก "landlocked" (ไม่มีทางออกสู่ทะเล) สู่ "land-linked" (เชื่อมโยงทางบก) เพื่อเป็นศูนย์กลางการขนส่งในภูมิภาคอินโดจีน ภูมิประเทศที่เป็นภูเขาของลาวเคยเป็นอุปสรรคต่อการพัฒนาการขนส่งทางบกตลอดศตวรรษที่ 20

• เครือข่ายถนน:**

• ทางรถไฟ:**

• การขนส่งทางอากาศ:**

• การขนส่งทางน้ำ:**

• โครงสร้างพื้นฐานด้านการสื่อสารและพลังงาน:**

• ผลกระทบต่อการเชื่อมโยงและการเข้าถึงของประชาชน:**

การพัฒนาโครงสร้างพื้นฐาน โดยเฉพาะทางรถไฟลาว-จีน และเครือข่ายถนน คาดว่าจะช่วยเพิ่มการเชื่อมโยงภายในประเทศและกับประเทศเพื่อนบ้าน ลดต้นทุนการขนส่ง ส่งเสริมการค้า การลงทุน และการท่องเที่ยว ซึ่งจะส่งผลดีต่อการเติบโตทางเศรษฐกิจ อย่างไรก็ตาม การเข้าถึงโครงสร้างพื้นฐานเหล่านี้ของประชาชนในพื้นที่ห่างไกลยังคงเป็นความท้าทาย รวมถึงผลกระทบจากการเวนคืนที่ดินและการก่อสร้างโครงการขนาดใหญ่ต่อชุมชนท้องถิ่นและสิ่งแวดล้อมยังเป็นประเด็นที่ต้องได้รับการจัดการอย่างเหมาะสม

9.4. การค้าระหว่างประเทศ

การค้าระหว่างประเทศมีบทบาทสำคัญต่อเศรษฐกิจของลาว โดยเป็นแหล่งรายได้เงินตราต่างประเทศและเป็นช่องทางในการนำเข้าสินค้าที่จำเป็นสำหรับการบริโภคและการลงทุน ลาวพึ่งพาการค้ากับประเทศเพื่อนบ้านอย่างมาก โดยเฉพาะไทย เวียดนาม และจีน

• สินค้าส่งออกหลัก:**

• สินค้านำเข้าหลัก:**

• ประเทศคู่ค้าสำคัญ:**

• ดุลการค้า:**

ลาวมักจะประสบปัญหาการขาดดุลการค้า เนื่องจากมูลค่าการนำเข้าสินค้า โดยเฉพาะน้ำมันเชื้อเพลิงและเครื่องจักรกล มีแนวโน้มสูงกว่ามูลค่าการส่งออก อย่างไรก็ตาม รายได้จากการส่งออกไฟฟ้าและแร่ธาตุช่วยลดการขาดดุลได้ในระดับหนึ่ง

• บทบาทในการรวมกลุ่มทางเศรษฐกิจระดับภูมิภาคและระดับโลก:**

รัฐบาลลาวมุ่งมั่นที่จะส่งเสริมการค้าระหว่างประเทศและการลงทุน เพื่อขับเคลื่อนการเติบโตทางเศรษฐกิจและยกระดับความเป็นอยู่ของประชาชน แต่ก็ยังเผชิญกับความท้าทายในการเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขันของสินค้าส่งออก การพัฒนาอุตสาหกรรมที่มีมูลค่าเพิ่มสูง และการลดการพึ่งพาสินค้านำเข้าบางประเภท

10.1. ประชากร

ข้อมูลสถิติประชากรของลาว ณ ปี ค.ศ. 2023 (โดยประมาณ) มีจำนวนประชากรประมาณ 7.66 ล้านคน ทำให้ลาวเป็นหนึ่งในประเทศที่มีประชากรค่อนข้างน้อยในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

• ความหนาแน่นของประชากร:** โดยเฉลี่ยอยู่ที่ประมาณ 32 คนต่อตารางกิโลเมตร (ข้อมูลบางแหล่งระบุ 26.7 คนต่อตารางกิโลเมตร) ซึ่งถือว่าค่อนข้างเบาบางเมื่อเทียบกับประเทศเพื่อนบ้าน

• การกระจายตัวของประชากร:** ประชากรส่วนใหญ่อาศัยอยู่ในพื้นที่ชนบท โดยเฉพาะตามที่ราบลุ่มแม่น้ำโขงและแม่น้ำสาขา ซึ่งเป็นแหล่งเกษตรกรรมที่สำคัญ นครหลวงเวียงจันทน์เป็นเมืองที่มีประชากรหนาแน่นที่สุด ตามมาด้วยเมืองเอกของแขวงต่าง ๆ เช่น ปากเซ สุวรรณเขต และหลวงพระบาง การกระจายตัวของประชากรไม่สม่ำเสมอ โดยพื้นที่ภูเขาสูงทางภาคเหนือและตะวันออกมีประชากรเบาบางกว่า

• อัตราการเติบโตของประชากร:** อัตราการเติบโตของประชากรลาวค่อนข้างสูง โดยเฉลี่ยอยู่ที่ประมาณ 1.4-1.5% ต่อปี (ข้อมูล ณ ช่วงปี ค.ศ. 2020-2023) ซึ่งเป็นผลมาจากอัตราการเกิดที่ยังคงสูงกว่าอัตราการตาย แม้ว่าอัตราการเกิดจะมีแนวโน้มลดลงก็ตาม โครงสร้างอายุประชากรของลาวยังค่อนข้างเยาว์วัย โดยมีสัดส่วนประชากรวัยเด็กและวัยหนุ่มสาวจำนวนมาก

ปัจจัยที่ส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงทางประชากร ได้แก่ การพัฒนาทางเศรษฐกิจและสังคม การปรับปรุงระบบสาธารณสุข การศึกษาที่สูงขึ้น และการวางแผนครอบครัว อย่างไรก็ตาม ลาวยังคงเผชิญกับความท้าทายในการจัดหาบริการขั้นพื้นฐานให้เพียงพอต่อจำนวนประชากรที่เพิ่มขึ้น โดยเฉพาะในด้านการศึกษา สาธารณสุข และการจ้างงาน

10.1.3. ศาสนา

ศาสนาพุทธนิกายเถรวาทเป็นศาสนาหลักและมีอิทธิพลอย่างลึกซึ้งต่อวิถีชีวิต สังคม และวัฒนธรรมของชาวลาวส่วนใหญ่ จากการสำรวจในปี ค.ศ. 2010 ประชากรลาวประมาณ 66% นับถือศาสนาพุทธ

• ศาสนาพุทธนิกายเถรวาท:**

เป็นศาสนาที่ได้รับการนับถืออย่างกว้างขวางที่สุดในหมู่ชาวลาวลุ่ม ซึ่งเป็นกลุ่มชาติพันธุ์หลักของประเทศ

• ความเชื่อดั้งเดิม (การนับถือผี - ສາດສະໜາຜີ_{สาดสะหนาผี}^{ภาษาลาว}):**

ประมาณ 30.7% ของประชากร (ข้อมูลปี ค.ศ. 2010) ยังคงยึดถือความเชื่อดั้งเดิมในการนับถือผีบรรพบุรุษ ผีบ้านผีเรือน ผีปู่ย่า และผีฟ้า (แถน)

• ศาสนาอื่น ๆ:**

ศาสนาคริสต์: มีผู้นับถือประมาณ 1.5% ของประชากร ส่วนใหญ่เป็นชาวคาทอลิกและโปรเตสแตนต์ โดยมีชุมชนชาวคริสต์ในบางพื้นที่ โดยเฉพาะในกลุ่มชาติพันธุ์บางกลุ่ม แม้รัฐธรรมนูญจะรับรองเสรีภาพทางศาสนา แต่กิจกรรมของกลุ่มศาสนาที่ไม่ได้จดทะเบียนอาจถูกจำกัด

บทบาทของศาสนาในสังคมและวัฒนธรรมลาวมีความสำคัญอย่างยิ่ง ศาสนาพุทธเป็นรากฐานของศีลธรรม จริยธรรม และค่านิยมทางสังคม วัดเป็นสถาบันที่มีบทบาทในการอบรมสั่งสอนและเป็นศูนย์รวมจิตใจของคนในชุมชน ในขณะเดียวกัน ความเชื่อดั้งเดิมก็ยังคงมีอิทธิพลต่อวิถีชีวิตและความเชื่อของผู้คนจำนวนมาก โดยเฉพาะในเรื่องสุขภาพ โชคชะตา และความสัมพันธ์กับธรรมชาติ

10.2. การศึกษา

ระบบการศึกษาของลาวมีการพัฒนาอย่างต่อเนื่องนับตั้งแต่การเปลี่ยนแปลงการปกครองในปี ค.ศ. 1975 โดยรัฐบาลให้ความสำคัญกับการขยายโอกาสทางการศึกษาและการยกระดับคุณภาพการศึกษาทั่วประเทศ อย่างไรก็ตาม ยังคงเผชิญกับความท้าทายหลายประการ

• โครงสร้างระบบการศึกษา:**

• อัตราการรู้หนังสือและอัตราการเข้าเรียน:**

• ความท้าทายในการพัฒนาคุณภาพการศึกษา:**

รัฐบาลลาวได้ร่วมมือกับองค์กรระหว่างประเทศและประเทศผู้ให้ความช่วยเหลือในการพัฒนาการศึกษา โดยมุ่งเน้นการขยายโอกาสทางการศึกษาให้ครอบคลุม การยกระดับคุณภาพครูและหลักสูตร และการลดความเหลื่อมล้ำทางการศึกษา

10.3. สาธารณสุขและสุขอนามัย

สถานการณ์ด้านสาธารณสุขและสุขอนามัยของประเทศลาวมีการพัฒนาที่ดีขึ้นอย่างต่อเนื่องในช่วงหลายปีที่ผ่านมา แต่ยังคงเผชิญกับความท้าทายหลายประการ โดยเฉพาะในพื้นที่ชนบทห่างไกล

• อายุคาดเฉลี่ย (Life Expectancy):**

• โรคภัยไข้เจ็บที่สำคัญ:**

• ระบบบริการสุขภาพ:**

• การเข้าถึงน้ำสะอาดและสุขอนามัย:**

รัฐบาลลาวได้ให้ความสำคัญกับการพัฒนาสาธารณสุข โดยมุ่งเน้นการขยายบริการสุขภาพให้ครอบคลุมและทั่วถึง การป้องกันและควบคุมโรคติดต่อ การส่งเสริมสุขภาพแม่และเด็ก และการปรับปรุงสุขอนามัยและสิ่งแวดล้อม อย่างไรก็ตาม การขาดแคลนบุคลากร งบประมาณ และโครงสร้างพื้นฐานยังคงเป็นอุปสรรคสำคัญในการบรรลุเป้าหมายด้านสาธารณสุข

10.4. การสมรสและครอบครัว

สถาบันครอบครัวมีความสำคัญอย่างยิ่งในสังคมลาว และมีลักษณะที่สะท้อนทั้งประเพณีดั้งเดิมและการเปลี่ยนแปลงในยุคปัจจุบัน

• ลักษณะโครงสร้างครอบครัว:**

• ประเพณีการแต่งงาน:**

• การเปลี่ยนแปลงของสถาบันครอบครัวในยุคปัจจุบัน:**

• ประเด็นการมีภรรยาหลายคน (Polygamy):**

โดยรวมแล้ว สถาบันครอบครัวในลาวยังคงมีความเข้มแข็งและเป็นรากฐานสำคัญของสังคม แต่ก็กำลังเผชิญกับการปรับตัวเข้ากับการเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจและสังคมที่เกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว

11.1. วัฒนธรรมอาหาร

อาหารลาวมีเอกลักษณ์เฉพาะตัว โดยมีข้าวเหนียว (ເຂົ້າໜຽວ_{เข้าเหนียว}^{ภาษาลาว}) เป็นอาหารหลักที่ชาวลาวบริโภคกันอย่างแพร่หลายและมีความสำคัญทางวัฒนธรรมอย่างยิ่ง มักรับประทานด้วยมือเปล่า ปั้นเป็นก้อนเล็ก ๆ จิ้มกับอาหารอื่น ๆ

• อาหารพื้นเมืองที่เป็นที่รู้จัก:**

• อิทธิพลจากอาหารต่างชาติ:**

• ธรรมเนียมการรับประทานอาหาร:**

อาหารลาวเน้นรสชาติที่เป็นธรรมชาติ ไม่เผ็ดจัดหรือหวานจัดเท่าอาหารไทยบางภาค และมักใช้สมุนไพรสดเป็นส่วนประกอบหลัก ทำให้มีกลิ่นหอมและดีต่อสุขภาพ

11.2. การแต่งกายแบบดั้งเดิม

การแต่งกายแบบดั้งเดิมของลาวสะท้อนถึงเอกลักษณ์ทางวัฒนธรรมและความงดงามของศิลปะการทอผ้า โดยเฉพาะอย่างยิ่งผ้าซิ่นของสตรี

• ผ้าซิ่น (ສິ້ນ_ซิ่น^{ภาษาลาว}):**

• เครื่องแต่งกายของสตรีในโอกาสสำคัญ:**

• เครื่องแต่งกายของบุรุษ:**

• การแต่งกายในชีวิตประจำวัน:**

การแต่งกายแบบดั้งเดิมของลาวยังคงได้รับการอนุรักษ์และส่งเสริมให้เป็นส่วนหนึ่งของเอกลักษณ์ทางวัฒนธรรมของชาติ และเป็นที่ชื่นชมของนักท่องเที่ยวในความงดงามและความประณีตของศิลปะการทอผ้า

11.3. ดนตรีและศิลปะการแสดง

ดนตรีและศิลปะการแสดงของลาวมีเอกลักษณ์ที่โดดเด่น ซึ่งสะท้อนถึงวัฒนธรรม ประเพณี และวิถีชีวิตของผู้คนในแต่ละท้องถิ่น โดยมีแคนเป็นเครื่องดนตรีประจำชาติที่สำคัญ

• ดนตรีพื้นบ้านลาว:**

• เครื่องดนตรีที่เป็นเอกลักษณ์:**

• การฟ้อนรำแบบดั้งเดิมและนาฏศิลป์แขนงต่าง ๆ:**

ดนตรีและศิลปะการแสดงของลาวยังคงได้รับการสืบทอดและพัฒนาอย่างต่อเนื่อง โดยมีการผสมผสานระหว่างความเป็นดั้งเดิมและความร่วมสมัย เพื่อให้เข้ากับยุคสมัยและเป็นที่รู้จักในระดับนานาชาติมากขึ้น

11.4. ภาพยนตร์

อุตสาหกรรมภาพยนตร์ในประเทศลาวยังมีขนาดค่อนข้างเล็กและอยู่ในช่วงเริ่มต้นของการพัฒนาเมื่อเทียบกับประเทศเพื่อนบ้านในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ แต่ก็มีความพยายามในการสร้างสรรค์ผลงานและได้รับการยอมรับในระดับนานาชาติมากขึ้นในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา

• ประวัติและพัฒนาการ:**

• ผลงานภาพยนตร์ที่สำคัญและการยอมรับในระดับนานาชาติ:**

• ความท้าทายและอนาคต:**

11.5. เทศกาล

ประเทศลาวมีเทศกาลสำคัญทางศาสนาและประเพณีหลายเทศกาลตลอดทั้งปี ซึ่งสะท้อนถึงวัฒนธรรม ความเชื่อ และวิถีชีวิตของชาวลาว เทศกาลเหล่านี้มีความหมายและความสำคัญที่แตกต่างกันไป และมักมีการเฉลิมฉลองอย่างสนุกสนานและมีสีสัน

เทศกาลสำคัญ ได้แก่:

• บุญปีใหม่ลาว (ບຸນປີໃໝ່ລາວ_{บุนปีใหม่ลาว}^{ภาษาลาว}) หรือ สงกรานต์:
  • จัดขึ้นในช่วงกลางเดือนเมษายน (ประมาณวันที่ 13-16 เมษายน) คล้ายกับเทศกาลสงกรานต์ในประเทศไทย
  • เป็นเทศกาลที่สำคัญที่สุดและมีการเฉลิมฉลองอย่างยิ่งใหญ่ทั่วประเทศ
  • มีความหมายเป็นการเริ่มต้นปีใหม่ตามปฏิทินจันทรคติ
  • กิจกรรมหลัก ได้แก่ การทำบุญตักบาตร สรงน้ำพระพุทธรูปและพระสงฆ์ การรดน้ำดำหัวผู้ใหญ่ การเล่นสาดน้ำ การประกวดนางสังขาน (นางสงกรานต์) และการจัดงานรื่นเริงต่าง ๆ
  • หลวงพระบางเป็นเมืองที่มีชื่อเสียงในการจัดงานบุญปีใหม่ลาวอย่างยิ่งใหญ่และสวยงาม
  • บุญบั้งไฟ (ບຸນບັ້ງໄຟ_{บุนบั้งไฟ}^{ภาษาลาว}):
    • จัดขึ้นในช่วงเดือนพฤษภาคมหรือมิถุนายน (ก่อนฤดูทำนา)
    • เป็นประเพณีขอฝนตามความเชื่อดั้งเดิม เพื่อให้ฝนตกต้องตามฤดูกาลและพืชผลอุดมสมบูรณ์
    • มีการจุดบั้งไฟ (จรวดทำจากไม้ไผ่บรรจุดินปืน) ขึ้นสู่ท้องฟ้าเพื่อบูชาพญาแถน (เทพแห่งฝน)
    • มีขบวนแห่บั้งไฟที่สวยงาม การฟ้อนรำ และการละเล่นที่สนุกสนาน
    • บุญเข้าพรรษา (ບຸນເຂົ້າພັນສາ_{บุนเข้าพันสา}^{ภาษาลาว}) และ บุญออกพรรษา (ບຸນອອກພັນສາ_{บุนออกพันสา}^{ภาษาลาว}):
      • บุญเข้าพรรษา: จัดขึ้นในช่วงวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 8 (ประมาณเดือนกรกฎาคม) เป็นวันที่พระสงฆ์เริ่มจำพรรษาเป็นเวลา 3 เดือน พุทธศาสนิกชนจะไปทำบุญตักบาตร ถวายผ้าอาบน้ำฝน และฟังธรรม
      • บุญออกพรรษา: จัดขึ้นในช่วงวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 11 (ประมาณเดือนตุลาคม) เป็นวันที่พระสงฆ์สิ้นสุดการจำพรรษา มีการทำบุญตักบาตร และในตอนกลางคืนมักมีการไหลเรือไฟ (ໄຫຼເຮືອໄຟ_{ไหลเฮือไฟ}^{ภาษาลาว}) หรือลอยกระทงเพื่อบูชาพระแม่คงคาและขอขมา
      • บุญธาตุหลวง (ບຸນພະທາດຫຼວງ_{บุนพะทาดหลวง}^{ภาษาลาว}):
        • จัดขึ้นที่พระธาตุหลวง นครหลวงเวียงจันทน์ ในช่วงวันเพ็ญเดือน 12 (ประมาณเดือนพฤศจิกายน)
        • เป็นเทศกาลนมัสการพระธาตุหลวง ซึ่งเป็นปูชนียสถานที่สำคัญที่สุดของลาว
        • มีการทำบุญตักบาตร การเวียนเทียนรอบพระธาตุ การแสดงศิลปวัฒนธรรม และการออกร้านขายสินค้าต่าง ๆ
        • บุญข้าวประดับดิน (ບຸນເຂົ້າປະດັບດິນ_{บุนเข้าปะดับดิน}^{ภาษาลาว}) และ บุญข้าวสาก (ບຸນເຂົ້າສະຫຼາກ_{บุนเข้าสะหลาก}^{ภาษาลาว}):
          • เป็นประเพณีทำบุญอุทิศส่วนกุศลให้แก่บรรพบุรุษและผู้ล่วงลับ
          • บุญข้าวประดับดิน: จัดขึ้นในวันแรม 14 ค่ำ เดือน 9 มีการนำอาหารคาวหวานไปวางไว้ตามพื้นดินหรือใต้ต้นไม้เพื่ออุทิศให้เปรต
          • บุญข้าวสาก: จัดขึ้นในวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 10 มีการทำสลากภัตถวายพระสงฆ์
          • บุญกฐิน (ບຸນກະຖິນ_{บุนกะถิน}^{ภาษาลาว}):
            • จัดขึ้นในช่วงหลังออกพรรษา (ตั้งแต่แรม 1 ค่ำ เดือน 11 ถึง ขึ้น 15 ค่ำ เดือน 12)
            • เป็นการทำบุญถวายผ้ากฐินแด่พระสงฆ์ที่จำพรรษาครบถ้วน
            • วันชาติลาว (ວັນຊາດ_{วันซาด}^{ภาษาลาว}):
              • ตรงกับวันที่ 2 ธันวาคมของทุกปี
              • เป็นวันระลึกถึงการสถาปนาสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาวในปี ค.ศ. 1975
              • มีการจัดกิจกรรมเฉลิมฉลองและพิธีการต่าง ๆ ทั่วประเทศ

              นอกจากนี้ ยังมีเทศกาลและงานบุญประเพณีของกลุ่มชาติพันธุ์ต่าง ๆ เช่น บุญปีใหม่ม้ง (ນໍ່ເປເຈົ້າ_{น่อเปเจ๊า}^{ภาษาลาว}) ซึ่งจัดขึ้นในช่วงเดือนธันวาคมหรือมกราคม เทศกาลเหล่านี้เป็นส่วนสำคัญของมรดกทางวัฒนธรรมของลาวและดึงดูดนักท่องเที่ยวจำนวนมาก

11.6. กีฬา

กีฬาเป็นส่วนหนึ่งของวัฒนธรรมและวิถีชีวิตของชาวลาว โดยมีกีฬาหลายประเภทที่ได้รับความนิยม ทั้งกีฬาพื้นเมืองและกีฬาสากล

• มวยลาว** (ມວຍລາວ_{มวยลาว}^{ภาษาลาว}):

• กีฬาประเภทอื่น ๆ ที่ได้รับความนิยม:**

• ผลงานของนักกีฬาลาวในระดับนานาชาติ:**

การส่งเสริมกีฬาและการออกกำลังกายเป็นส่วนหนึ่งของการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์และสร้างเสริมสุขภาพที่ดีของประชาชนลาว

11.7. มรดกโลก

ประเทศลาวมีแหล่งมรดกโลกที่ได้รับการขึ้นทะเบียนโดยองค์การการศึกษา วิทยาศาสตร์ และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ (ยูเนสโก) จำนวน 3 แห่ง ซึ่งทั้งหมดเป็นแหล่งมรดกโลกทางวัฒนธรรม สะท้อนถึงคุณค่าทางประวัติศาสตร์ สถาปัตยกรรม และวัฒนธรรมอันโดดเด่นของประเทศ ได้แก่:

1. เมืองหลวงพระบาง (Town of Luang Prabang):

• ขึ้นทะเบียนเมื่อปี ค.ศ. 1995
• หลวงพระบางเป็นอดีตราชธานีของอาณาจักรล้านช้าง มีความโดดเด่นในการผสมผสานสถาปัตยกรรมลาวแบบดั้งเดิมเข้ากับสถาปัตยกรรมยุคอาณานิคมฝรั่งเศสได้อย่างลงตัว
• มีวัดวาอารามเก่าแก่ที่สวยงามจำนวนมาก เช่น วัดเชียงทอง, วัดวิชุนราช, และพระธาตุพูสี
• ยังคงรักษาวิถีชีวิตและประเพณีทางพุทธศาสนาที่เข้มแข็ง เช่น ประเพณีการตักบาตรข้าวเหนียวในตอนเช้า
• ความสำคัญ: เป็นตัวอย่างที่โดดเด่นของเมืองที่มีการผสมผสานทางวัฒนธรรมและสถาปัตยกรรมที่ยังคงมีชีวิตชีวา

2. ปราสาทวัดพูและสิ่งก่อสร้างใกล้เคียงในภูมิทัศน์วัฒนธรรมจำปาศักดิ์ (Vat Phou and Associated Ancient Settlements within the Champasak Cultural Landscape):

• ขึ้นทะเบียนเมื่อปี ค.ศ. 2001
• ตั้งอยู่ทางตอนใต้ของลาวในแขวงจำปาศักดิ์ เป็นกลุ่มโบราณสถานสมัยก่อนเมืองพระนครและสมัยเมืองพระนครของจักรวรรดิเขมร
• ปราสาทวัดพูเป็นศาสนสถานของศาสนาฮินดูที่สร้างขึ้นเพื่อถวายแด่พระศิวะ ต่อมาได้ปรับเปลี่ยนเป็นพุทธสถาน
• ภูมิทัศน์โดยรอบ รวมถึงภูเก้า ถนนโบราณ และแหล่งน้ำ ยังคงแสดงให้เห็นถึงการวางผังเมืองและความเชื่อในสมัยโบราณ
• ความสำคัญ: เป็นตัวอย่างที่โดดเด่นของสถาปัตยกรรมเขมรโบราณและการปรับตัวเข้ากับสภาพแวดล้อมทางธรรมชาติ สะท้อนถึงอิทธิพลของอารยธรรมฮินดูในภูมิภาค

3. แหล่งไหหินเชียงแขวง - ทุ่งไหหิน (Megalithic Jar Sites in Xiengkhuang - Plain of Jars):

• ขึ้นทะเบียนเมื่อปี ค.ศ. 2019
• ตั้งอยู่ในแขวงเชียงขวาง เป็นกลุ่มของแหล่งโบราณคดีที่ประกอบด้วยไหหินขนาดใหญ่จำนวนหลายพันใบ กระจายอยู่ตามทุ่งหญ้าและเนินเขา
• ไหหินเหล่านี้ทำจากหินทรายหรือหินแกรนิต มีอายุอยู่ในช่วงยุคเหล็ก (ประมาณ 500 ปีก่อนคริสตกาล ถึง ค.ศ. 500)
• วัตถุประสงค์ในการสร้างและการใช้งานไหหินเหล่านี้ยังคงเป็นปริศนา แต่นักโบราณคดีสันนิษฐานว่าอาจเกี่ยวข้องกับพิธีกรรมการฝังศพ
• ความสำคัญ: เป็นหลักฐานสำคัญของอารยธรรมยุคเหล็กในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และเป็นภูมิทัศน์วัฒนธรรมที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัว

แหล่งมรดกโลกเหล่านี้ไม่เพียงแต่มีความสำคัญทางประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมของลาวเท่านั้น แต่ยังเป็นสมบัติอันล้ำค่าของมวลมนุษยชาติ และเป็นแหล่งท่องเที่ยวที่ดึงดูดผู้คนจากทั่วโลกให้มาเยี่ยมชมและศึกษาเรียนรู้