1. ภาพรวม
ไนเจล คาร์ลอส อามิลฟิตาโน อามอส (Nijel Carlos Amilfitano Amosไนเจล คาร์ลอส อามิลฟิตาโน อามอสภาษาอังกฤษ) เกิดเมื่อวันที่ 15 มีนาคม ค.ศ. 1994 เป็นนักวิ่งกรีฑาระยะกลางจากประเทศบอตสวานา โดยมีวิ่ง 800 เมตรเป็นรายการหลักของเขา เขาสร้างประวัติศาสตร์ด้วยการคว้าเหรียญเงินในโอลิมปิกฤดูร้อน 2012 ที่ลอนดอน ซึ่งถือเป็นเหรียญโอลิมปิกเหรียญแรกของบอตสวานา นอกจากนี้ เขายังเป็นเจ้าของสถิติโลกเยาวชนและสถิติประเทศบอตสวานาในการวิ่ง 800 เมตรอีกด้วย
ตลอดอาชีพนักกีฬา ไนเจล อามอสประสบความสำเร็จอย่างโดดเด่นในการแข่งขันระดับนานาชาติหลายรายการ รวมถึงการคว้าเหรียญทองในกีฬาเครือจักรภพ 2014 และออลแอฟริกาเกมส์ 2015 รวมถึงแชมป์กรีฑาชิงแชมป์แอฟริกาหลายสมัย เขายังเป็นผู้ชนะโดยรวมในกรีฑาไดมอนด์ลีกประเภทวิ่ง 800 เมตรถึงสามสมัย อย่างไรก็ตาม ในเดือนกรกฎาคม ค.ศ. 2022 เขาก็ถูกระงับการแข่งขันชั่วคราวหลังจากการตรวจพบสารต้องห้าม และในเดือนพฤษภาคม ค.ศ. 2023 เขาได้รับโทษแบนเป็นเวลาสามปี
2. ชีวิตช่วงต้นและภูมิหลัง
2.1. ชีวิตช่วงต้นและการศึกษา
ไนเจล อามอส มีภูมิลำเนาเดิมอยู่ที่หมู่บ้านมารอเบลา ซึ่งตั้งอยู่ทางตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศบอตสวานา เขาเข้าศึกษาที่โรงเรียนมัธยมต้นชุมชนชังกานอ (Shangano Community Junior Secondary School) ตั้งแต่ปี ค.ศ. 2007 ถึง ค.ศ. 2009 หลังจากนั้นได้เข้าศึกษาต่อที่วิทยาลัยชุมชนทูทูเม แมคคอนเนลล์ (Tutume McConnell Community College) ในช่วงปี ค.ศ. 2010 ถึง ค.ศ. 2011
3. อาชีพนักกรีฑา
ไนเจล อามอส เริ่มต้นอาชีพนักกรีฑาตั้งแต่อายุยังน้อย และพัฒนาฝีมืออย่างรวดเร็วจนก้าวขึ้นมาเป็นนักวิ่งระยะกลางชั้นนำของโลก เขาประสบความสำเร็จในการแข่งขันระดับเยาวชนและระดับนานาชาติหลายรายการ ก่อนที่จะสร้างประวัติศาสตร์ให้กับประเทศของเขาด้วยเหรียญโอลิมปิก
3.1. อาชีพนักกีฬารุ่นเยาว์และผลงานช่วงแรก
ในช่วงเริ่มต้นอาชีพนักกีฬา ไนเจล อามอส ได้สร้างผลงานที่น่าประทับใจหลายครั้ง ในปี ค.ศ. 2011 เขาทำสถิติเยาวชนบอตสวานาในการวิ่ง 800 เมตร ด้วยเวลา 1:47.28 นาที ในการแข่งขันกรีฑาเยาวชนชิงแชมป์แอฟริกา ซึ่งเขาคว้าเหรียญทองแดงมาครองได้ นอกจากนี้ เขายังจบอันดับที่ 5 ในการแข่งขันกรีฑาเยาวชนชิงแชมป์โลก ในปีเดียวกัน
ในปี ค.ศ. 2012 อามอสได้พัฒนาสถิติของเขาอย่างต่อเนื่อง โดยทำลายสถิติประเทศบอตสวานาในประเภทวิ่ง 800 เมตร ด้วยเวลา 1:43.11 นาที ในการแข่งขันที่มันไฮม์ และในปีเดียวกัน เขาก็คว้าเหรียญทองในการแข่งขันกรีฑาเยาวชนชิงแชมป์โลก ที่บาร์เซโลนา ด้วยเวลา 1:43.79 นาที ซึ่งเป็นสถิติการแข่งขันใหม่
3.2. เหรียญเงินโอลิมปิก ลอนดอน 2012
ความสำเร็จที่ยิ่งใหญ่ที่สุดของไนเจล อามอส เกิดขึ้นในโอลิมปิกฤดูร้อน 2012 ที่ลอนดอน เมื่อเขาคว้าเหรียญเงินในการแข่งขันวิ่ง 800 เมตรชาย ด้วยเวลา 1:41.73 นาที ซึ่งนับเป็นเหรียญโอลิมปิกเหรียญแรกในประวัติศาสตร์ของประเทศบอตสวานา นอกจากนี้ เวลายังเป็นสถิติโลกเยาวชนใหม่ในขณะนั้น และยังเป็นสถิติที่เร็วที่สุดอันดับที่ 8 ในประวัติศาสตร์ของรายการนี้ โดยเท่ากับสถิติของเซบาสเตียน โค
3.3. เหรียญรางวัลจากการแข่งขันกีฬาระดับนานาชาติที่สำคัญ
ไนเจล อามอส ได้รับเหรียญรางวัลมากมายจากการแข่งขันกรีฑาระดับนานาชาติที่สำคัญ ซึ่งแสดงให้เห็นถึงความสม่ำเสมอและฝีมือที่โดดเด่นของเขา:
| ปี | การแข่งขัน | สถานที่ | รายการ | อันดับ | เวลา/คะแนน | หมายเหตุ |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 2011 | กรีฑาเยาวชนชิงแชมป์แอฟริกา 2011 | กาโบโรเน, บอตสวานา | 800 เมตร | 3 | 1:47.38 | สถิติเยาวชนแห่งชาติ |
| กรีฑาเยาวชนชิงแชมป์โลก 2011 | วีลเนิฟว์-ดาสก์, ฝรั่งเศส | 800 เมตร | 5 | 1:47.28 | สถิติส่วนตัว | |
| 2012 | กรีฑาชิงแชมป์แอฟริกา 2012 | ปอร์โต-โนโว, เบนิน | 800 เมตร | รอบคัดเลือก | ไม่ได้ออกสตาร์ท | |
| กรีฑาชิงแชมป์แอฟริกา 2012 | ปอร์โต-โนโว, เบนิน | ผลัด 4 × 400 เมตร | รอบชิงชนะเลิศ | ถูกตัดสิทธิ์ | ||
| กรีฑาเยาวชนชิงแชมป์โลก 2012 | บาร์เซโลนา, สเปน | 800 เมตร | 1 | 1:43.79 | สถิติการแข่งขัน | |
| 2013 | กีฬามหาวิทยาลัยโลกฤดูร้อน 2013 | คาซาน, รัสเซีย | 800 เมตร | 1 | 1:46.53 | |
| 2014 | กีฬาเครือจักรภพ 2014 | กลาสโกว์, สหราชอาณาจักร | 800 เมตร | 1 | 1:45.18 | |
| กรีฑาชิงแชมป์แอฟริกา 2014 | มาราเกช, โมร็อกโก | 800 เมตร | 1 | 1:48.54 | ||
| 4 × 400 เมตร ผลัด | 1 | 3:01.89 | สถิติประเทศ | |||
| ไอเอเอเอฟ คอนติเนนตัล คัพ 2014 | มาราเกช, โมร็อกโก | 800 เมตร | 1 | 1:44.88 | ||
| 2015 | ออลแอฟริกาเกมส์ 2015 | บราซาวีล, สาธารณรัฐคองโก | 800 เมตร | 1 | 1:50.45 | |
| 4 × 400 เมตร ผลัด | 2 | 3:00.95 | สถิติประเทศ | |||
| 2016 | กรีฑาชิงแชมป์แอฟริกา 2016 | เดอร์บัน, แอฟริกาใต้ | 800 เมตร | 1 | 1:45.11 | |
| 2018 | กีฬาเครือจักรภพ 2018 | โกลด์โคสต์, ออสเตรเลีย | 800 เมตร | 8 | 1:48.45 | |
| กรีฑาชิงแชมป์แอฟริกา 2018 | อาซาบา, ไนจีเรีย | 800 เมตร | 1 | 1:45.20 | ||
| 4 × 400 เมตร ผลัด | รอบชิงชนะเลิศ | ไม่จบการแข่งขัน | ||||
| 2018 | ไอเอเอเอฟ คอนติเนนตัล คัพ 2018 | โอสตราวา, เช็กเกีย | 800 เมตร | 3 | 1:46.77 |
3.4. ชัยชนะในกรีฑาไดมอนด์ลีก
ไนเจล อามอส เป็นนักกีฬาที่ประสบความสำเร็จอย่างสูงในกรีฑาไดมอนด์ลีก ซึ่งเป็นรายการแข่งขันกรีฑาชั้นนำระดับโลก เขาคว้าแชมป์โดยรวมในประเภทวิ่ง 800 เมตรถึงสองครั้งในปี ค.ศ. 2014 และ ค.ศ. 2015 และเป็นแชมป์ไดมอนด์ลีก 800 เมตรในปี ค.ศ. 2017
เขามีชัยชนะในรายการ 800 เมตร (และรายการอื่น ๆ ที่ระบุ) ดังนี้:
- ค.ศ. 2014 (3 รายการ):** พรีฟอนเทน คลาสสิก ที่ยูจีน (ทำสถิติโลกประจำปีและสถิติการแข่งขัน), เฮอร์คิวลิส ที่โมนาโก (ทำสถิติโลกประจำปีและสถิติการแข่งขัน), เวลต์คลาสเซ ซูริก ที่ซูริก
- ค.ศ. 2015 (3 รายการ):** บริติช กรังด์ปรีซ์ ที่เบอร์มิงแฮม, แอธเลติสซิมา ที่โลซาน, แอนนิเวอร์ซารี เกมส์ ที่ลอนดอน
- ค.ศ. 2016 (1 รายการ):** กาตาร์ แอธเลติก ซูเปอร์ กรังด์ปรีซ์ ที่โดฮา (รายการผลัด 4 × 400 เมตร)
- ค.ศ. 2017 (5 รายการ):** มีตติง เดอ ปารีส ที่ปารีส (ทำสถิติฤดูกาลส่วนตัว), ลอนดอน (ทำสถิติโลกประจำปี), มีตติง อินเตอร์เนชันแนล โมฮัมเหม็ด ที่ 6 ดาธเลติสม์ เดอ ราบัต ที่ราบัต, เบอร์มิงแฮม, เมโมเรียล แวน แดมเม ที่บรัสเซลส์
- ค.ศ. 2018 (1 รายการ):** โมนาโก (ทำสถิติโลกประจำปีและสถิติการแข่งขัน)
- ค.ศ. 2019 (3 รายการ):** โดฮา (ทำสถิติโลกประจำปี), ราบัต, โมนาโก (ทำสถิติโลกประจำปีและสถิติการแข่งขัน)
- ค.ศ. 2021 (1 รายการ):** โมนาโก (ทำสถิติโลกประจำปี)
3.5. น้ำใจนักกีฬาในโอลิมปิก โตเกียว 2020
ในโอลิมปิกฤดูร้อน 2020 ที่โตเกียว ซึ่งเลื่อนมาจัดในปี ค.ศ. 2021 ไนเจล อามอส ได้เข้าร่วมการแข่งขันวิ่ง 800 เมตรชาย โดยเขาเข้าเส้นชัยเป็นอันดับแรกในรอบคัดเลือก อย่างไรก็ตาม ในรอบรองชนะเลิศ เขาได้ชนเข้ากับไอเซยาห์ เจวิตต์ นักกีฬาจากสหรัฐอเมริกา ทำให้ทั้งคู่ล้มลงบนพื้น เจวิตต์ได้ช่วยพยุงอามอสให้ลุกขึ้น ซึ่งเป็นภาพเหตุการณ์ที่แสดงถึงน้ำใจนักกีฬาอันน่าประทับใจ และต่อมาได้ถูกนำไปใช้ในโฆษณาหลายชิ้น ทั้งสองคนวิ่งเหยาะ ๆ เข้าเส้นชัย และอามอสได้รับอนุญาตจากกรรมการให้ผ่านเข้ารอบชิงชนะเลิศได้ในที่สุด แม้จะเกิดเหตุการณ์ดังกล่าวขึ้น
4. สถิติส่วนตัวและสถิติที่ครองอยู่
ไนเจล อามอส มีสถิติส่วนตัวที่ดีที่สุดในระยะทางต่าง ๆ ดังนี้:
| รายการ | สถิติ | วันที่ | สถานที่ | หมายเหตุ |
|---|---|---|---|---|
| 200 เมตร | 21.34 วินาที | 30 มิถุนายน ค.ศ. 2015 | แอร์ลังเงิน, เยอรมนี | |
| 400 เมตร | 44.99 วินาที | 16 กรกฎาคม ค.ศ. 2019 | ปาดัว, อิตาลี | |
| 800 เมตร | 1:41.73 | 9 สิงหาคม ค.ศ. 2012 | ลอนดอน, สหราชอาณาจักร | สถิติโลกเยาวชน สถิติประเทศบอตสวานา |
| 1500 เมตร | 3:44.04 | 15 พฤษภาคม ค.ศ. 2021 | เออร์ไวน์, สหรัฐอเมริกา |
5. การละเมิดกฎการใช้สารต้องห้ามและการลงโทษ
เมื่อวันที่ 12 กรกฎาคม ค.ศ. 2022 ไนเจล อามอส ถูกระงับการแข่งขันชั่วคราวโดยหน่วยงานความซื่อสัตย์ด้านกรีฑา (Athletics Integrity Unit) หลังจากที่เขาตรวจพบสารต้องห้ามGW1516 (หรือ GW501516) ซึ่งเป็นสารปรับแต่งฮอร์โมนและเมแทบอลิซึมที่ถูกห้ามใช้ในมนุษย์ สารนี้ไม่ได้รับการอนุมัติให้ใช้ในมนุษย์และถูกจัดว่าเป็นสารกระตุ้นประเภทหนึ่ง
ในวันที่ 3 พฤษภาคม ค.ศ. 2023 มีการประกาศว่าเขาได้รับโทษแบนจากการใช้สารต้องห้ามเป็นเวลาสามปี โดยมีผลย้อนหลังไปจนถึงวันที่ 11 กรกฎาคม ค.ศ. 2025 ซึ่งหมายความว่าเขาจะไม่สามารถเข้าร่วมการแข่งขันกรีฑาได้จนกว่าจะพ้นโทษแบนนี้
6. การประเมินและผลกระทบ
ไนเจล อามอส ได้ทิ้งมรดกที่สำคัญไว้ในวงการกรีฑาของบอตสวานาในฐานะนักกีฬาที่สร้างประวัติศาสตร์ เขาเป็นนักกีฬาคนแรกที่คว้าเหรียญโอลิมปิกให้กับประเทศ ทำให้บอตสวานาเป็นที่รู้จักในเวทีโลกด้านกรีฑามากขึ้น นอกจากนี้ การคว้าแชมป์ในรายการสำคัญต่าง ๆ เช่น กีฬาเครือจักรภพ, กรีฑาชิงแชมป์แอฟริกา, และไดมอนด์ลีก ยังตอกย้ำสถานะของเขาในฐานะหนึ่งในนักวิ่ง 800 เมตรที่ยอดเยี่ยมที่สุดในยุคของเขา อย่างไรก็ตาม อาชีพและชื่อเสียงของเขาก็ได้รับผลกระทบอย่างรุนแรงจากการถูกลงโทษจากการใช้สารต้องห้าม การแบนเป็นเวลาสามปีทำให้เขาพลาดโอกาสสำคัญในการแข่งขันระดับนานาชาติหลายรายการ และยังสร้างความเสียหายต่อภาพลักษณ์ของเขาในฐานะนักกีฬาชั้นนำ ซึ่งเป็นบทเรียนสำคัญเกี่ยวกับความสำคัญของการรักษากฎกติกาและความซื่อสัตย์ในวงการกีฬา