1. ภาพรวม
อะยากะ ยามาชิตะ (山下 杏也加ยามาชิตะ อะยากะภาษาญี่ปุ่น; เกิดเมื่อวันที่ 29 กันยายน พ.ศ. 2538) เป็นนักฟุตบอลอาชีพชาวญี่ปุ่นที่เล่นในตำแหน่งผู้รักษาประตูให้กับสโมสรแมนเชสเตอร์ ซิตี้ในวีเมนส์ซูเปอร์ลีกของอังกฤษ และเป็นสมาชิกคนสำคัญของทีมชาติญี่ปุ่น เธอเป็นที่รู้จักจากความสามารถในการป้องกันประตูที่ยอดเยี่ยม และการมีส่วนร่วมในความสำเร็จของทั้งสโมสรและทีมชาติ ซึ่งสะท้อนถึงการเติบโตและการยอมรับในฟุตบอลหญิงในระดับนานาชาติ
อาชีพของอะยากะเริ่มต้นจากการเป็นกองหน้าตั้งแต่ยังเป็นเด็ก ก่อนที่จะเปลี่ยนมาเล่นตำแหน่งผู้รักษาประตูในโรงเรียนมัธยมปลาย การเปลี่ยนแปลงนี้แสดงให้เห็นถึงความยืดหยุ่นและความมุ่งมั่นของเธอในการพัฒนาตนเองในเส้นทางอาชีพฟุตบอล เธอได้เข้าร่วมโครงการ "ซูเปอร์เกิร์ล" ของสมาคมฟุตบอลญี่ปุ่น ซึ่งเป็นเวทีสำคัญในการบ่มเพาะนักฟุตบอลหญิงรุ่นใหม่ที่มีศักยภาพ ในระดับสโมสร เธอประสบความสำเร็จอย่างสูงกับนิปปอน ทีวี เบเลซ่า โดยคว้าแชมป์นาเดชิโกะลีกหลายสมัย และได้รับการคัดเลือกให้เป็นผู้เล่นยอดเยี่ยมประจำปี (Best Eleven) อย่างต่อเนื่อง ความสำเร็จเหล่านี้ช่วยยกระดับมาตรฐานของฟุตบอลสโมสรหญิงในญี่ปุ่น
จากนั้น เธอได้ย้ายไปร่วมทีมอินแอค โกเบ ลีโอเนสซ่า และสร้างประวัติศาสตร์ด้วยการเป็นผู้รักษาประตูคนแรกที่ได้รับรางวัลผู้เล่นทรงคุณค่า (MVP) ในวีลีก (WE League) ซึ่งถือเป็นก้าวสำคัญในการทำลายอคติทางเพศสภาพในวงการฟุตบอลและส่งเสริมความเท่าเทียมกันในบทบาทนักกีฬา การที่เธอได้รับรางวัลนี้เน้นย้ำถึงความสำคัญของผู้รักษาประตูไม่น้อยไปกว่าผู้เล่นตำแหน่งอื่นๆ และเป็นแรงบันดาลใจให้กับนักกีฬาหญิงทั่วโลก ปัจจุบันเธอย้ายไปเล่นในวีเมนส์ซูเปอร์ลีกของอังกฤษกับแมนเชสเตอร์ ซิตี้ ซึ่งเป็นการย้ายสู่หนึ่งในลีกชั้นนำของโลก ถือเป็นการส่งเสริมการพัฒนาฟุตบอลหญิงในระดับนานาชาติ
ในระดับทีมชาติ อะยากะเป็นกำลังหลักของทีมชาติญี่ปุ่นมาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2558 เธอได้เข้าร่วมการแข่งขันระดับโลกหลายรายการ เช่น ฟุตบอลโลกหญิงของฟีฟ่า และโอลิมปิก การมีส่วนร่วมของเธอในเวทีระดับโลกเหล่านี้ไม่เพียงแต่ยกระดับภาพลักษณ์ของฟุตบอลหญิงญี่ปุ่น แต่ยังช่วยส่งเสริมการแลกเปลี่ยนทางวัฒนธรรมและความร่วมมือระหว่างประเทศผ่านกีฬาฟุตบอล บทบาทของเธอในฐานะผู้รักษาประตูที่พาทีมผ่านเข้าสู่รอบลึกในรายการสำคัญ แสดงให้เห็นถึงความทุ่มเทและการทำงานหนัก ซึ่งเป็นคุณสมบัติที่สำคัญสำหรับสังคมประชาธิปไตยที่ให้ความสำคัญกับการมีส่วนร่วมและการทำงานเป็นทีม
2. ชีวิตและอาชีพช่วงแรก
อะยากะ ยามาชิตะเกิดที่เขตอาดาจิ กรุงโตเกียว ในวันที่ 29 กันยายน พ.ศ. 2538 เธอเริ่มเล่นฟุตบอลตั้งแต่อยู่ชั้นประถมศึกษาปีที่ 2 โดยได้รับแรงบันดาลใจจากพี่ชาย และเริ่มต้นในตำแหน่งกองหน้ากับสโมสรฟุตบอลเยาวชน KSC คาโฮคุ โพนี่เทล
2.1. วัยเยาวชนและวัยรุ่น
หลังจากเริ่มต้นกับ KSC คาโฮคุ โพนี่เทลในปี พ.ศ. 2547-2549 อะยากะได้ย้ายไปเล่นให้กับทีมฮิกาชิ คาโฮคุ คิกเกอร์ส วูเมนในปี พ.ศ. 2549-2551 และจากนั้นไปที่สโมสรอาดาจิ เลดี้ส์ ฟุตบอลคลับในปี พ.ศ. 2551-2553 ในช่วงเวลาที่อาดาจิ เลดี้ส์ ฟุตบอลคลับ เธอมีส่วนสำคัญช่วยให้ทีมคว้าแชมป์โตเกียว วูเมนส์ จูเนียร์ ไฮลีก ดิวิชั่น 3 ในปี พ.ศ. 2553 และมีส่วนช่วยให้ทีมเลื่อนชั้นสู่ดิวิชั่น 2
ในปี พ.ศ. 2554 เธอเข้าศึกษาที่โรงเรียนมัธยมปลายมูราตะ วูเมนส์ (ปัจจุบันคือโรงเรียนมัธยมปลายฮิโรโอ กากูเอ็น โคอิชิคาวะ) ซึ่งเป็นจุดเปลี่ยนสำคัญในอาชีพของเธอ ในช่วงฤดูใบไม้ร่วงของปีแรกในชั้นมัธยมปลาย เธอได้เปลี่ยนมาเล่นตำแหน่งผู้รักษาประตูตามคำแนะนำจากผู้ฝึกสอน ซึ่งเล็งเห็นถึงความได้เปรียบด้านส่วนสูงของเธอ โดยเธอมีส่วนสูงถึง 170 cm และน้ำหนัก 67 kg นอกจากนี้ ในปีที่สองของโรงเรียนมัธยมปลาย เธอยังได้รับคัดเลือกให้เข้าร่วมโครงการ "ซูเปอร์เกิร์ล" ซึ่งเป็นการฝึกอบรมสำหรับนักฟุตบอลหญิงรุ่นเยาวชนที่มีศักยภาพสูง จัดขึ้นที่เจ-กรีน ซาไก ในเดือนกรกฎาคม พ.ศ. 2556 เธอได้รับการลงทะเบียนเป็นนักกีฬาพิเศษสำหรับสโมสรนิปปอน ทีวี เบเลซ่า ก่อนที่จะเข้าร่วมทีมอย่างเป็นทางการในปีถัดมา
3. อาชีพสโมสร
อาชีพนักฟุตบอลอาชีพของอะยากะ ยามาชิตะเริ่มต้นขึ้นในปี พ.ศ. 2557 และได้ก้าวหน้าอย่างต่อเนื่องผ่านสโมสรต่างๆ ทั้งในญี่ปุ่นและอังกฤษ โดยแต่ละสโมสรล้วนเป็นหมุดหมายสำคัญที่นำไปสู่ความสำเร็จและเกียรติประวัติอันโดดเด่นของเธอ
3.1. สโมสรนิปปอน ทีวี เบเลซ่า
ในปี พ.ศ. 2557 อะยากะ ยามาชิตะได้เข้าร่วมทีมนิปปอน ทีวี เบเลซ่า (ปัจจุบันคือโตเกียว เวอร์ดี้ เบเลซ่า) อย่างเป็นทางการ หลังจากเคยเป็นนักกีฬาพิเศษมาก่อน เธอประเดิมสนามในลีกเป็นครั้งแรกเมื่อวันที่ 29 มีนาคม พ.ศ. 2557 ในการแข่งขันนาเดชิโกะลีก นัดเปิดฤดูกาลพบกับเอเอส เอลเฟ่น ไซตามะ
ตลอดระยะเวลาที่อยู่กับสโมสรนิปปอน ทีวี เบเลซ่า เธอเป็นส่วนสำคัญในการพาทีมคว้าแชมป์ลีก นาเดชิโกะลีกได้ถึง 5 สมัยติดต่อกันตั้งแต่ปี พ.ศ. 2558 ถึง พ.ศ. 2562 นอกจากนี้ เธอยังได้รับการคัดเลือกให้ติดทีมเบสต์อีเลฟเวน (Best Eleven)ของลีกถึง 5 ปีซ้อนในช่วงปีเดียวกัน ซึ่งสะท้อนถึงผลงานที่สม่ำเสมอและโดดเด่นของเธอในฐานะผู้รักษาประตู ในปี พ.ศ. 2562 เธอได้เซ็นสัญญาเป็นนักฟุตบอลอาชีพอย่างเต็มตัว และในปี พ.ศ. 2563 เธอได้รับแต่งตั้งให้เป็นรองกัปตันทีมของสโมสร เธอออกจากสโมสรเมื่อวันที่ 15 มกราคม พ.ศ. 2564
3.2. สโมสรอินแอค โกเบ ลีโอเนสซ่า
อะยากะ ยามาชิตะย้ายมาร่วมทีมอินแอค โกเบ ลีโอเนสซ่าในวันที่ 15 มกราคม พ.ศ. 2564 เธอลงสนามครั้งแรกในวีลีก (WE League) เมื่อวันที่ 12 กันยายน พ.ศ. 2564 ในนัดเปิดสนามพบกับโอมิยะ อาร์ดิจา เวนตัส ในฤดูกาล 2021-22 เธอมีส่วนสำคัญอย่างยิ่งในการพาทีมคว้าแชมป์วีลีก และด้วยผลงานที่โดดเด่นนี้ เธอจึงได้รับรางวัลผู้เล่นทรงคุณค่า (MVP)ของวีลีกในวันที่ 7 มิถุนายน พ.ศ. 2565 ซึ่งเป็นผู้รักษาประตูคนแรกในประวัติศาสตร์ฟุตบอลหญิงญี่ปุ่นที่ได้รับรางวัล MVP ในลีกสูงสุด
ความสำเร็จส่วนตัวของเธอในวีลีกยังรวมถึงการได้รับเลือกเป็นเบสต์อีเลฟเวนในฤดูกาล 2021-22, 2565-66 และ 2566-67 รวมถึงรางวัลผู้เล่นยอดเยี่ยม (Outstanding Players Award) ในฤดูกาล 2564-65 และ 2565-66 เธอประกาศออกจากสโมสรอินแอค โกเบ ลีโอเนสซ่าเมื่อวันที่ 7 มิถุนายน พ.ศ. 2567 เพื่อเตรียมตัวสำหรับการย้ายไปเล่นในต่างประเทศ
3.3. สโมสรแมนเชสเตอร์ ซิตี้ ดับเบิลยูเอฟซี
วันที่ 9 สิงหาคม พ.ศ. 2567 สโมสรแมนเชสเตอร์ ซิตี้ ดับเบิลยูเอฟซีในวีเมนส์ซูเปอร์ลีกของอังกฤษได้ประกาศเซ็นสัญญาคว้าตัวอะยากะ ยามาชิตะมาร่วมทีมด้วยสัญญา 3 ปี ซึ่งจะสิ้นสุดในวันที่ 30 มิถุนายน พ.ศ. 2570 การย้ายทีมครั้งนี้ทำให้เธอกลายเป็นนักฟุตบอลชาวญี่ปุ่นคนที่ 4 ที่เข้าร่วมสโมสรแมนเชสเตอร์ ซิตี้
เธอประเดิมสนามให้กับทีมในวันที่ 18 กันยายน พ.ศ. 2567 ในการแข่งขันยูฟ่าวิเมนส์แชมเปียนส์ลีกรอบคัดเลือก โดยทีมของเธอสามารถเอาชนะปารีส เอฟซี (หญิง)ไปได้ ถือเป็นการเริ่มต้นบทบาทใหม่ของเธอในเวทีฟุตบอลสโมสรระดับยุโรป
4. อาชีพระดับชาติ
อะยากะ ยามาชิตะเริ่มเข้าสู่เส้นทางอาชีพระดับชาติมาตั้งแต่ระดับเยาวชน และพัฒนามาเป็นผู้รักษาประตูคนสำคัญของทีมชาติญี่ปุ่นชุดใหญ่ โดยได้เข้าร่วมการแข่งขันระดับนานาชาติที่สำคัญหลายรายการ
4.1. ทีมชาติรุ่นอายุ
ในปี พ.ศ. 2556 ขณะที่เธอกำลังศึกษาอยู่ชั้นมัธยมปลายปีที่ 3 อะยากะได้รับเลือกให้เป็นสมาชิกของทีมชาติญี่ปุ่นรุ่นอายุไม่เกิน 19 ปี และได้เดินทางไปร่วมการแข่งขันเอเอฟซี วีเมนส์ แชมเปี้ยนชิพ รุ่นอายุไม่เกิน 19 ปี 2013 ที่จีน รวมถึงการทัวร์ต่างประเทศที่สหรัฐอเมริกาและจีน
4.2. ทีมชาติชุดใหญ่
อะยากะ ยามาชิตะได้รับการเรียกติดทีมชาติญี่ปุ่นชุดใหญ่ครั้งแรกในเดือนสิงหาคม พ.ศ. 2558 เพื่อเข้าร่วมการแข่งขันอีเอเอฟเอฟ วีเมนส์ อีสต์ เอเชียน คัพ 2015 เธอประเดิมสนามให้กับทีมชาติชุดใหญ่เมื่อวันที่ 4 สิงหาคม พ.ศ. 2558 ในการแข่งขันกับทีมชาติเกาหลีใต้
ในปี พ.ศ. 2559 เธอได้รับเลือกให้ติดทีมชาติญี่ปุ่นเพื่อเข้าร่วมรอบคัดเลือกโซนเอเชียสำหรับโอลิมปิกฤดูร้อน 2016 แต่ทีมไม่สามารถคว้าโควตาไปโอลิมปิกได้สำเร็จ อย่างไรก็ตาม เธอยังคงเป็นผู้รักษาประตูที่มีบทบาทสำคัญในการแข่งขันระดับนานาชาติต่อไป
ในปี พ.ศ. 2561 เธอเข้าร่วมเอเอฟซี วีเมนส์ เอเชียน คัพ 2018 ซึ่งญี่ปุ่นคว้าแชมป์รายการนี้ และในปีเดียวกัน เธอก็เป็นส่วนหนึ่งของทีมชุดที่คว้าเหรียญทองในเอเชียนเกมส์ 2018
ในการแข่งขันฟุตบอลโลกหญิง 2019 ที่ฝรั่งเศส อะยากะลงเล่นเป็นผู้เล่นตัวจริงครบทั้ง 3 นัดในรอบแบ่งกลุ่ม และ 1 นัดในรอบ 16 ทีมสุดท้าย รวมถึงในฟุตบอลโลกหญิง 2023 เธอทำผลงานได้อย่างยอดเยี่ยม โดยเป็นผู้รักษาประตูเพียงคนเดียวที่รักษาคลีนชีทได้ตลอดทั้งสามนัดในรอบแบ่งกลุ่ม และในรอบ 16 ทีมสุดท้ายกับทีมชาตินอร์เวย์ เธอได้แสดงการเซฟลูกโหม่งระยะใกล้ได้อย่างมหัศจรรย์ในช่วงท้ายเกม ซึ่งมีส่วนสำคัญอย่างยิ่งในการช่วยให้ทีมผ่านเข้าสู่รอบก่อนรองชนะเลิศ ในปี พ.ศ. 2567 เธอได้รับเลือกให้เป็นสมาชิกทีมชาติญี่ปุ่นชุดเข้าร่วมโอลิมปิกฤดูร้อน 2024 ที่ปารีส
4.2.1. การเข้าร่วมการแข่งขันระดับนานาชาติที่สำคัญ
อะยากะ ยามาชิตะได้เข้าร่วมการแข่งขันระดับนานาชาติที่สำคัญหลายรายการในฐานะผู้เล่นของทีมชาติญี่ปุ่น:
- พ.ศ. 2556: เอเอฟซี วีเมนส์ แชมเปี้ยนชิพ รุ่นอายุไม่เกิน 19 ปี 2013 (ในนามทีมชาติ U-19)
- พ.ศ. 2558: อีเอเอฟเอฟ วีเมนส์ อีสต์ เอเชียน คัพ 2015
- พ.ศ. 2561: เอเอฟซี วีเมนส์ เอเชียน คัพ 2018 (ได้รับแชมป์)
- พ.ศ. 2561: เอเชียนเกมส์ 2018 (ได้รับเหรียญทอง)
- พ.ศ. 2562: ฟุตบอลโลกหญิง 2019
- พ.ศ. 2562: อีเอเอฟเอฟ อี-วัน ฟุตบอล แชมเปี้ยนชิพ 2019 (ได้รับแชมป์)
- พ.ศ. 2564 (จัดขึ้นในปี พ.ศ. 2564): โอลิมปิกฤดูร้อน 2020
- พ.ศ. 2565: เอเอฟซี วีเมนส์ เอเชียน คัพ 2022
- พ.ศ. 2565: อีเอเอฟเอฟ อี-วัน ฟุตบอล แชมเปี้ยนชิพ 2022 (ได้รับแชมป์)
- พ.ศ. 2566: ฟุตบอลโลกหญิง 2023
- พ.ศ. 2567: โอลิมปิกฤดูร้อน 2024
- พ.ศ. 2568: ชีบีลีฟส์คัพ 2025 (ได้รับแชมป์)
5. เกียรติประวัติและความสำเร็จ
อะยากะ ยามาชิตะได้รับรางวัลและเกียรติประวัติมากมายตลอดอาชีพของเธอ ทั้งในระดับสโมสร ระดับทีมชาติ และรางวัลส่วนบุคคล ซึ่งสะท้อนถึงผลงานที่โดดเด่นและเป็นที่ยอมรับของเธอในวงการฟุตบอลหญิง
5.1. รางวัลระดับสโมสร
- โตเกียว เวอร์ดี้ เบเลซ่า
- นาเดชิโกะลีก: 5 สมัย (พ.ศ. 2558, 2559, 2560, 2561, 2562)
- ถ้วยจักรพรรดินี: 5 สมัย (พ.ศ. 2557, 2560, 2561, 2562, 2563)
- นาเดชิโกะลีกคัพ: 3 สมัย (พ.ศ. 2559, 2561, 2562)
- เอเอฟซี วีเมนส์ คลับ แชมเปี้ยนชิพ: 1 สมัย (พ.ศ. 2562)
- อินแอค โกเบ ลีโอเนสซ่า
- วีลีก (WE League): 1 สมัย (พ.ศ. 2564-65)
- ถ้วยจักรพรรดินี: 1 สมัย (พ.ศ. 2566)
5.2. รางวัลระดับทีมชาติ
- ทีมชาติญี่ปุ่น
- เอเอฟซี วีเมนส์ เอเชียน คัพ: 1 สมัย (พ.ศ. 2561)
- เอเชียนเกมส์: 1 สมัย (พ.ศ. 2561)
- อีเอเอฟเอฟ อี-วัน ฟุตบอล แชมเปี้ยนชิพ: 2 สมัย (พ.ศ. 2562, 2565)
- ชีบีลีฟส์คัพ: 1 สมัย (พ.ศ. 2568)
5.3. รางวัลส่วนบุคคล
- นาเดชิโกะลีก
- เบสต์อีเลฟเวน: 5 สมัย (พ.ศ. 2558, 2559, 2560, 2561, 2562)
- วีลีก (WE League)
- ผู้เล่นทรงคุณค่า (MVP): 1 สมัย (พ.ศ. 2564-65)
- เบสต์อีเลฟเวน: 3 สมัย (พ.ศ. 2564-65, 2565-66, 2566-67)
- ผู้เล่นยอดเยี่ยม (Outstanding Players Award): 3 สมัย (พ.ศ. 2564-65, 2565-66, 2566-67)
- อีเอเอฟเอฟ อี-วัน ฟุตบอล แชมเปี้ยนชิพ
- ผู้รักษาประตูยอดเยี่ยม (Best GK): 2 สมัย (พ.ศ. 2562, 2565)
- เจพีเอฟเอ วูเมนส์ (JPFA Women)
- เบสต์อีเลฟเวน: 1 สมัย (พ.ศ. 2566-67)
6. สถิติอาชีพ
สถิติอาชีพของอะยากะ ยามาชิตะครอบคลุมทั้งผลงานในระดับสโมสรและทีมชาติ ซึ่งแสดงให้เห็นถึงความสม่ำเสมอและประสบการณ์ที่เพิ่มขึ้นของเธอในฐานะผู้รักษาประตู
6.1. สถิติสโมสร
ข้อมูลการลงสนามและจำนวนประตูสำหรับแต่ละสโมสรที่สังกัด:
| สโมสร | ฤดูกาล | ลีก | ฟุตบอลถ้วยภายในประเทศ | ฟุตบอลลีกคัพ | ฟุตบอลระดับทวีป | รวม | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ดิวิชั่น | นัด | ประตู | นัด | ประตู | นัด | ประตู | นัด | ประตู | นัด | ประตู | ||
| โตเกียว เวอร์ดี้ เบเลซ่า | 2014 | นาเดชิโกะ | 4 | 0 | 4 | 0 | - | - | 8 | 0 | ||
| 2015 | นาเดชิโกะ | 22 | 0 | 3 | 0 | - | - | 25 | 0 | |||
| 2016 | นาเดชิโกะ | 18 | 0 | 4 | 0 | 7 | 0 | - | 29 | 0 | ||
| 2017 | นาเดชิโกะ | 18 | 0 | 5 | 0 | 6 | 0 | - | 29 | 0 | ||
| 2018 | นาเดชิโกะ | 17 | 0 | 5 | 0 | 4 | 0 | - | 26 | 0 | ||
| 2019 | นาเดชิโกะ | 18 | 0 | 2 | 0 | 3 | 0 | 3 | 0 | 26 | 0 | |
| 2020 | นาเดชิโกะ | 12 | 0 | 0 | 0 | - | - | 12 | 0 | |||
| รวม | 109 | 0 | 23 | 0 | 20 | 0 | 3 | 0 | 155 | 0 | ||
| อินแอค โกเบ ลีโอเนสซ่า | 2021-22 | วีลีก (WE League) | 19 | 0 | 1 | 0 | - | - | 20 | 0 | ||
| 2022-23 | วีลีก | 19 | 0 | 4 | 0 | 4 | 0 | - | 27 | 0 | ||
| 2023-24 | วีลีก | 18 | 0 | 3 | 0 | 1 | 0 | - | 22 | 0 | ||
| รวม | 56 | 0 | 8 | 0 | 5 | 0 | - | 69 | 0 | |||
| แมนเชสเตอร์ ซิตี้ | 2024-25 | วีเมนส์ซูเปอร์ลีก | 8 | 0 | 2 | 0 | 2 | 0 | 4 | 0 | 16 | 0 |
| รวมอาชีพ | 173 | 0 | 33 | 0 | 27 | 0 | 7 | 0 | 240 | 0 | ||
6.2. สถิติทีมชาติ
ข้อมูลการลงสนามสำหรับทีมชาติญี่ปุ่นในแต่ละปี:
| ทีมชาติ | ปี | นัด | ประตูที่เสีย |
|---|---|---|---|
| ญี่ปุ่น | 2015 | 3 | |
| 2016 | 3 | ||
| 2017 | 5 | ||
| 2018 | 14 | ||
| 2019 | 10 | ||
| 2020 | 2 | ||
| 2021 | 6 | ||
| 2022 | 10 | ||
| 2023 | 11 | ||
| 2024 | 11 | ||
| 2025 | 2 | ||
| รวม | 77 | ||