หม่ำ จ๊กมก

1.1. การเกิดและวัยเด็ก

เพ็ชรทาย วงษ์คำเหลา เกิดเมื่อวันที่ 24 มิถุนายน พ.ศ. 2508 ที่ตำบลหนองคู อำเภอเมืองยโสธร จังหวัดยโสธร เขาเป็นบุตรคนกลางในบรรดาพี่น้อง 7 คน ของนายไหล วงษ์คำเหลา และนางจันทร์ วงษ์คำเหลา น้องสาวของเขาคือ แวว จ๊กมก (เกิด 27 กรกฎาคม พ.ศ. 2510 เสียชีวิต 15 กรกฎาคม พ.ศ. 2560) ซึ่งเป็นอดีตนักแสดงตลกเช่นกัน
q=จังหวัดยโสธร|position=right

1.2. การศึกษาและช่วงต้นอาชีพ

เพ็ชรทายออกจากบ้านตั้งแต่อายุ 16-17 ปี เพื่อเริ่มต้นทำงานกับวงดนตรีลูกทุ่งวงแรกคือวงของ สดใส รุ่งโพธิ์ทอง โดยเริ่มจากตำแหน่งคอนวอย (เด็กยกของ) ก่อนจะได้รับการเลื่อนขั้นเป็นหางเครื่องและนักแสดงตลกตามลำดับ หลังจากนั้น เขาย้ายไปทำงานกับวงดนตรีลูกทุ่งอีกหลายวง เช่น เกรียงไกร กรุงสยาม, โชคชัย โชคอนันต์, ศิรินทรา นิยากร และ สุพรรณ สันติชัย

ต่อมา เพ็ชรทายได้รวมตัวกับเพื่อนนักแสดงตลกก่อตั้งคณะตลกชื่อ "เก้ายอด" ก่อนที่จะได้รับการชักชวนให้เข้าร่วมคณะของ เทพ โพธิ์งาม ในช่วงปี พ.ศ. 2531 โดยใช้ชื่อในขณะนั้นว่า "หม่ำ สปาเก็ตตี้" ซึ่งภายหลังได้เปลี่ยนเป็น "หม่ำ จ๊กมก" ในคณะของเทพ โพธิ์งาม เขาทำหน้าที่เป็นตัวประกอบรับมุก และเริ่มเป็นที่รู้จักมากขึ้น เมื่อเทพ โพธิ์งาม เห็นถึงศักยภาพของเขา จึงแนะนำให้เขาออกมาตั้งคณะตลกเป็นของตนเอง ในปี พ.ศ. 2538 เพ็ชรทายได้ก่อตั้งคณะหม่ำ จ๊กมก ขึ้น โดยมีสมาชิกคนสำคัญในยุคแรกเริ่ม เช่น จาตุรงค์ มกจ๊ก, หยอง ลูกหยี, แวว จ๊กมก, เป๋อ จ๊กมก, เท่ง เถิดเทิง และ โหน่ง ชะชะช่า

ในปี พ.ศ. 2535 เพ็ชรทายได้รับการชักชวนจาก ปัญญา นิรันดร์กุล ให้มาร่วมงานกับบริษัท เวิร์คพอยท์ เอ็นเทอร์เทนเมนท์ เขาเริ่มจากการเป็นตัวปริศนาในรายการ ชิงร้อยชิงล้าน เมื่อวันที่ 5 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2535 และได้ทำงานร่วมกับเวิร์คพอยท์มาโดยตลอดจนถึงปัจจุบัน นอกจากนี้ เขายังเป็นเจ้าของบริษัท บั้งไฟ ฟิล์ม จำกัด ซึ่งผลิตภาพยนตร์ที่ประสบความสำเร็จหลายเรื่อง และบริษัท บั้งไฟ สตูดิโอ จำกัด ที่ผลิตรายการโทรทัศน์และละคร เขายังเป็นผู้บริหารค่ายเพลง ยุ้งข้าวเรคคอร์ด และเคยดำรงตำแหน่งประธานสโมสรฟุตบอลยโสธร เอฟซีในไทยลีก 3 ในปี พ.ศ. 2561

2.1. ผลงานทางโทรทัศน์

เพ็ชรทายมีบทบาทสำคัญในรายการโทรทัศน์หลายรายการ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในฐานะสมาชิกแก๊งสามช่าในรายการ ชิงร้อยชิงล้าน ซึ่งทำให้เขากลายเป็นที่รู้จักในวงกว้าง นอกจากนี้ เขายังเป็นพิธีกรและนักแสดงในรายการยอดนิยมอื่นๆ อีกมากมาย

นอกจากนี้ เพ็ชรทายยังมีผลงานละครโทรทัศน์อีกหลายเรื่อง ได้แก่:

เพ็ชรทายยังเคยแสดงละครเวทีเรื่อง "มนต์รักสองฝั่งคลอง" ในปี พ.ศ. 2553 ร่วมกับนักแสดงและตลกชื่อดังหลายท่าน เช่น ไชยา มิตรชัย, พรชิตา ณ สงขลา, โน้ต เชิญยิ้ม และ เจเน็ต เขียว

2.2. ผลงานการแสดงภาพยนตร์

เพ็ชรทาย วงษ์คำเหลา มีผลงานการแสดงภาพยนตร์จำนวนมาก โดยเฉพาะอย่างยิ่งบทบาทที่สร้างชื่อเสียงในภาพยนตร์แอคชั่นและตลก รวมถึงบทบาทดราม่าที่แสดงให้เห็นถึงความสามารถทางการแสดงที่หลากหลาย

• Killer Tattoo (มือปืน/โลก/พระ/จัน) (พ.ศ. 2544) ในบทบาท หมา ลูกบักเขียบ ซึ่งเป็นภาพยนตร์เปิดตัวของผู้กำกับ ยุทธเลิศ สิปปภาค
• องค์บาก (พ.ศ. 2546) ในบทบาท ยอร์จ หรือ "อ้ายหำแหล่" ตัวละครตลกคู่หูของพนม ยีรัมย์ ซึ่งเป็นที่รู้จักอย่างกว้างขวาง
• บอดี้การ์ดหน้าเหลี่ยม (พ.ศ. 2547) เป็นภาพยนตร์เรื่องแรกที่เขาได้รับบทนำ โดยรับบทเป็นบอดี้การ์ดที่ถูกไล่ออกหลังจากมหาเศรษฐีที่เขาคุ้มครองถูกฆ่าตาย ฉากหนึ่งที่โด่งดังคือการที่ตัวละครของเขาวิ่งเปลือยกายไปทั่วอนุสาวรีย์ชัยสมรภูมิในกรุงเทพมหานคร
• ต้มยำกุ้ง (พ.ศ. 2548) เขากลับมารับบทตัวละครตลกอีกครั้งในฐานะสารวัตรตำรวจชาวซิดนีย์ ซึ่งความตลกส่วนใหญ่มาจากการที่เขาพูดภาษาอังกฤษ ซึ่งเป็นภาษาที่สามของเขา (รองจากภาษาอีสานและภาษาไทย)
• แหยม ยโสธร (พ.ศ. 2548) ภาพยนตร์เพลงแนวโรแมนติกคอมเมดี้ที่เขากลับไปสู่รากเหง้าในฐานะนักแสดงตลกคาเฟ่ โดยมีฉากหลังเป็นชนบทอีสานในปี พ.ศ. 2510 บทสนทนาในภาพยนตร์เป็นภาษาลาวสำเนียงอีสานทั้งหมด และมีซับไตเติลภาษาไทยสำหรับผู้ชมในกรุงเทพฯ ภาพยนตร์เรื่องนี้ได้รับคำชมและนักแสดงร่วมของเขา เจเน็ต เขียว ได้รับการเสนอชื่อเข้าชิงรางวัลนักแสดงนำหญิงยอดเยี่ยมในงานรางวัลภาพยนตร์แห่งชาติ
• เฉิ่ม (Midnight My Love) (พ.ศ. 2548) เขารับบทดราม่าเป็นคนขับแท็กซี่ผู้โดดเดี่ยวที่มีความสัมพันธ์กับสาวอาบอบนวด ภาพยนตร์เรื่องนี้ได้ฉายในเทศกาลภาพยนตร์นานาชาติปูซาน และเทศกาลอื่นๆ และเพ็ชรทายได้รับการเสนอชื่อเข้าชิงรางวัลนักแสดงนำชายยอดเยี่ยมในงานรางวัลภาพยนตร์แห่งชาติปี พ.ศ. 2548
• วาไรตี้ผีฉลุย (Ghost Variety) (พ.ศ. 2548) เขารับบทเป็นผู้กำกับรายการเรียลลิตี้ทีวีที่ออกตามล่าวิญญาณในสถานที่ผีสิง
• บอดี้การ์ดหน้าเหลี่ยม 2 (พ.ศ. 2550) เป็นภาพยนตร์ภาคก่อนที่เล่าเรื่องราวของตัวละครคำเหลาที่มาจากประเทศสมมุติหนองหวายเหลิม เพื่อมาปฏิบัติภารกิจตำรวจลับในประเทศไทย โดยปลอมตัวเป็นนักร้องลูกทุ่งชื่อมัมมี่เหลา
• คู่แรด (The Odd Couple) (พ.ศ. 2550) เขารับบทเป็นกะเทย
• The Kick (พ.ศ. 2554) ภาพยนตร์ร่วมทุนสร้างระหว่างประเทศไทยและประเทศเกาหลีใต้
• ต้มยำกุ้ง 2 (พ.ศ. 2556)
• The Murderer เมอร์เด้อเหรอ ฆาตกรรมอิหยังวะ (พ.ศ. 2566) ภาพยนตร์ที่ออกฉายทางเน็ตฟลิกซ์

เพ็ชรทายมีผลงานการแสดงภาพยนตร์รวมทั้งสิ้นกว่า 100 เรื่อง โดยมีรายชื่อภาพยนตร์ที่สำคัญดังนี้:

2.3. ผลงานการกำกับภาพยนตร์

เพ็ชรทาย วงษ์คำเหลา ได้รับหน้าที่เป็นผู้กำกับภาพยนตร์หลายเรื่อง โดยส่วนใหญ่เป็นภาพยนตร์ที่เขาร่วมแสดงและเขียนบทด้วย ซึ่งหลายเรื่องประสบความสำเร็จอย่างสูงในด้านรายได้ เช่น บอดี้การ์ดหน้าเหลี่ยม และ แหยม ยโสธร ที่ทำรายได้เกิน 100 ล้านบาท

นอกจากนี้ เขายังเป็นผู้อำนวยการสร้างภาพยนตร์เรื่อง ว้อ หมาบ้ามหาสนุก (พ.ศ. 2551), โป๊ะแตก (พ.ศ. 2553) และ จั๊กกะแหล๋น (พ.ศ. 2554)

2.4. การพากย์เสียง

เพ็ชรทาย วงษ์คำเหลา มีผลงานการพากย์เสียงในภาพยนตร์แอนิเมชันเรื่อง Nak ในปี พ.ศ. 2551

2.5. ดนตรีและธุรกิจอื่น ๆ

เพ็ชรทาย วงษ์คำเหลา มีความสามารถด้านดนตรีและมีบทบาทในธุรกิจที่หลากหลาย:

• ผลงานเพลง: เขามีผลงานเพลงแนวลูกทุ่งหมอลำและเพลงประกอบภาพยนตร์หลายเพลง เช่น "เฮ็ดจังได๋", "กลับมาทำไม", "ตรงสเป็ก", และ "ฮักเมีย" (ดูรายละเอียดทั้งหมดในตารางด้านล่าง)
• มิวสิกวิดีโอ: เข้าร่วมแสดงในมิวสิกวิดีโอเพลงต่างๆ เช่น "หน้าไม่ทันสมัย", "ร้องไห้ไม่เป็น", และ "ราชันย์ฝันสลาย" (ดูรายละเอียดทั้งหมดในตารางด้านล่าง)
• เพลงพิเศษ: เขาร่วมร้องเพลงเพื่อเป็นกำลังใจและเฉลิมพระเกียรติ เช่น "ขอความสุขคืนกลับมา", "ครองแผ่นดินโดยธรรม", และ "สดุดีมหาราช"
• โฆษณา: เป็นพรีเซนเตอร์ให้กับสินค้าและโครงการต่างๆ เช่น นมเปรี้ยวดัชมิลล์, วอยซ์, ทรูมูฟ, ลูกอมคลอเรตต์, น้ำปลากุ๊กทอง, รถจักรยานยนต์ซูซูกิ, โบตัน, ยำยำ ต้มยำแห่ง, กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ (Q Brand-ลำไย), งาน OTOP City 2009, กระทรวงมหาดไทย (รณรงค์การเลือกตั้ง), เครื่องดื่มซุปเปอร์ลูกทุ่ง, สีเอกซ์ตร้าปาม, เมืองไทยประกันชีวิต, โค้ก, และขนมทอดกรอบตะวัน
• หนังสือ: เขามีผลงานหนังสือ เช่น "หม่ำ มุกแป้ก", "ความลับในไหปลาแดก", "นางฟ้าของหม่ำ" และหนังสืออัตชีวประวัติ The Untold Story
• หนังสือการ์ตูน: "บิ๊กหม่ำ THE POCKETBOOK"
• คอนเสิร์ต: เขาได้ร่วมแสดงในคอนเสิร์ตจำนวนมาก ทั้งในฐานะแขกรับเชิญและคอนเสิร์ตส่วนตัว "หม่ำ On Stage ตอน หม่ำมองเครื่องบิน" (พ.ศ. 2552)

3.1. ครอบครัวและความสัมพันธ์

เพ็ชรทาย วงษ์คำเหลา จดทะเบียนสมรสกับเอ็นดู วงษ์คำเหลา ในปี พ.ศ. 2528 หลังจากใช้ชีวิตคู่มานานกว่า 37 ปี ทั้งคู่มีบุตร 2 คน คือ บุษราคัม วงษ์คำเหลา (บุตรสาว) และ เพทาย วงษ์คำเหลา (บุตรชาย)

4.1. รางวัลและการเสนอชื่อเข้าชิง

เพ็ชรทาย วงษ์คำเหลา ได้รับรางวัลและการยอมรับมากมายตลอดเส้นทางอาชีพ:

• พ.ศ. 2553 - รางวัลเทพทอง ครั้งที่ 11
• พ.ศ. 2553 - บุคคลที่น่ายกย่องที่สุดแห่งปี 2553 ด้านการสู้ชีวิต จนประสบความสำเร็จ อันดับที่ 1
• พ.ศ. 2554 - รางวัลคนดีศรีอีสาน
• พ.ศ. 2565 - รางวัลพระธาตุนาดูนทองคำ ประเภท บุคคลดีเด่นในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ สาขาทำนุบำรุงศิลปวัฒนธรรม จากมหาวิทยาลัยมหาสารคาม
• ได้รับการเสนอชื่อเข้าชิงรางวัลนักแสดงนำชายยอดเยี่ยมในงานรางวัลภาพยนตร์แห่งชาติปี พ.ศ. 2548 จากภาพยนตร์เรื่อง เฉิ่ม (Midnight My Love)
• ภาพยนตร์ที่เขากำกับและแสดงนำเรื่อง แหยม ยโสธร ได้รับการเสนอชื่อเข้าชิงรางวัลนักแสดงนำหญิงยอดเยี่ยมสำหรับนักแสดงร่วม เจเน็ต เขียว ในงานรางวัลภาพยนตร์แห่งชาติ

5.1. การมีส่วนร่วมในวงการบันเทิงไทย

เพ็ชรทาย วงษ์คำเหลา หรือ หม่ำ จ๊กมก มีอิทธิพลอย่างมากต่อวงการบันเทิงไทย โดยเฉพาะอย่างยิ่งในวงการภาพยนตร์และวงการตลก เขามีส่วนสำคัญในการสร้างสรรค์และพัฒนาวงการตลกไทยให้มีความหลากหลายและเข้าถึงผู้ชมในวงกว้างมากขึ้น การเป็นสมาชิกหลักของแก๊งสามช่าในรายการ ชิงร้อยชิงล้าน ทำให้เขากลายเป็นที่รู้จักและเป็นที่รักของคนไทยทั่วประเทศ

ในฐานะผู้กำกับภาพยนตร์ เขาได้สร้างสรรค์ผลงานที่ผสมผสานอารมณ์ขันเข้ากับเรื่องราวที่เข้าถึงง่าย โดยเฉพาะภาพยนตร์เรื่อง แหยม ยโสธร ที่ไม่เพียงแต่ประสบความสำเร็จด้านรายได้ แต่ยังช่วยส่งเสริมและนำเสนอวัฒนธรรมอีสานสู่สายตาผู้ชมทั่วประเทศ ด้วยการใช้ภาษาลาวสำเนียงอีสานเป็นบทสนทนาหลัก ซึ่งเป็นการแสดงออกถึงความภาคภูมิใจในรากเหง้าของตนเอง

ความสามารถในการแสดงที่หลากหลาย ตั้งแต่บทตลกขบขันไปจนถึงบทดราม่าที่ลึกซึ้ง ทำให้เขาได้รับการยอมรับในฐานะนักแสดงมากฝีมือ นอกจากนี้ บทบาทของเขาในฐานะผู้บริหารค่ายเพลง ยุ้งข้าวเรคคอร์ด และอดีตประธานสโมสรฟุตบอลยโสธร เอฟซี ยังแสดงให้เห็นถึงบทบาทในฐานะนักธุรกิจและผู้สนับสนุนกิจกรรมทางสังคมและวัฒนธรรมอีกด้วย หม่ำ จ๊กมก จึงถือเป็นหนึ่งในบุคคลสำคัญที่มีส่วนร่วมอย่างมากในการพัฒนาและสร้างสรรค์วงการบันเทิงและวัฒนธรรมสมัยนิยมของไทย