1. ภาพรวม
อัลฟ พรือเซน ถือเป็นหนึ่งในบุคคลสำคัญทางวัฒนธรรมของนอร์เวย์ในช่วงครึ่งหลังของคริสต์ศตวรรษที่ 20 เขามีบทบาทสำคัญในหลากหลายแขนง ทั้งในฐานะนักเขียน กวี นักเขียนบทละคร นักแต่งเพลง และนักดนตรี โดยเฉพาะอย่างยิ่งเขาเป็นที่รู้จักจากชุดหนังสือสำหรับเด็กเรื่อง คุณนายพริกไทย (Teskjekjerringaภาษานอร์เวย์) ซึ่งสร้างชื่อเสียงให้เขาในระดับนานาชาติ ผลงานของพรือเซนสะท้อนถึงชีวิตในชนบทที่เขาเติบโตมา รวมถึงการวิพากษ์วิจารณ์ความสัมพันธ์ทางชนชั้นและสภาพสังคมในชนบทของนอร์เวย์อย่างสมจริงและเสียดสี เขาได้สร้างคุณูปการอันใหญ่หลวงต่อวงการวรรณกรรม ดนตรี โทรทัศน์ และวิทยุของนอร์เวย์ ทำให้เขากลายเป็นบุคคลที่มีชื่อเสียงระดับชาติและเป็นที่รักของผู้คน
2. ชีวิต
อัลฟ พรือเซน มีเส้นทางชีวิตที่เริ่มต้นจากภูมิหลังที่เรียบง่ายในชนบทของนอร์เวย์ และก้าวขึ้นมาเป็นบุคคลสำคัญทางวัฒนธรรมของประเทศ แม้จะขาดการศึกษาอย่างเป็นทางการ แต่เขาก็มีพรสวรรค์ทางธรรมชาติที่โดดเด่นทั้งในด้านการประพันธ์และการแสดง
2.1. ภูมิหลังและชีวิตช่วงต้น
อัลฟ พรือเซน มีชื่อจริงเมื่อเกิดว่า อัลฟ โอลาฟเซน (Alf Olafsenภาษานอร์เวย์) เกิดเมื่อวันที่ 23 กรกฎาคม ค.ศ. 1914 ที่หมู่บ้านรุดช็อกดา (Rudshøgda) ในเขตริงซาเกอร์ (Ringsaker) เทศมณฑลเฮดมาร์ค (Hedmark) ประเทศนอร์เวย์ เขาเติบโตมาในฟาร์มเล็ก ๆ ที่ชื่อว่า "พรือเซน" ซึ่งตั้งชื่อตามราชอาณาจักรปรัสเซีย เขาเป็นบุตรคนสุดท้องในบรรดาพี่น้องสี่คนของโอลาฟ อันเดรียสเซน (ค.ศ. 1880-1959) และจูลี มาเทียสแดตเตอร์ (ค.ศ. 1879-1961) ซึ่งเป็นครอบครัวชาวนาชนบทที่ยากจน ด้วยความยากจน เขาจึงต้องเริ่มทำงานในฟาร์มตั้งแต่อายุยังน้อย แม้จะไม่ได้เข้าเรียนในโรงเรียนอย่างเป็นทางการ แต่เขาก็มีจินตนาการอันล้ำเลิศและพรสวรรค์ในการร้องเพลง เขาชอบแสดงเพลงที่แต่งขึ้นเองในงานเทศกาลต่าง ๆ ในชนบท ซึ่งเป็นที่ชื่นชอบของผู้คน
2.2. การศึกษาและจุดเริ่มต้นอาชีพ
แม้จะไม่ได้มีการศึกษาอย่างเป็นทางการ แต่อัลฟ พรือเซน ก็ได้พัฒนาพรสวรรค์ทางดนตรีของตนเอง เขาได้เป็นนักเรียนฝึกหัดที่โรงเรียนวิทยาศาสตร์ประยุกต์แห่งนอร์เวย์ ซึ่งเขาทำงานเป็นนักเขียนคำโฆษณาและนักแสดงในการแสดงประจำปีของนักเรียนตั้งแต่ปี ค.ศ. 1942 ถึง ค.ศ. 1945 ในปี ค.ศ. 1945 เขาได้เปิดตัวผลงานเขียนครั้งแรกด้วยหนังสือรวมเรื่องสั้นชื่อ Dørstokken heme และในปี ค.ศ. 1947 เขาได้เริ่มบันทึกเสียงผลงานเพลงเป็นครั้งแรก ซึ่งเป็นจุดเริ่มต้นของการร่วมงานกับสถานีวิทยุและโทรทัศน์แห่งชาติของนอร์เวย์ (NRK)
3. อาชีพและผลงาน
อัลฟ พรือเซน มีอาชีพที่หลากหลายและประสบความสำเร็จอย่างสูงในหลายแขนง ทั้งในฐานะนักเขียน นักดนตรี และบุคลากรด้านสื่อ เขาได้สร้างสรรค์ผลงานวรรณกรรมและดนตรีที่เป็นที่นิยมอย่างกว้างขวาง และมีบทบาทสำคัญในการเผยแพร่วัฒนธรรมนอร์เวย์ผ่านสื่อต่าง ๆ
3.1. อาชีพการงาน
พรือเซนได้ร่วมงานกับสถานีวิทยุและโทรทัศน์แห่งชาติของนอร์เวย์ (NRK) และได้บันทึกเสียงผลงานเพลงครั้งแรกในปี ค.ศ. 1947 หลังจากนั้นไม่นาน เขาก็กลายเป็นบุคคลที่มีชื่อเสียงระดับชาติและเป็นที่รักของผู้คน เขามีส่วนร่วมอย่างมากในรายการวิทยุและโทรทัศน์ตลอดช่วงทศวรรษ 1950 และ 1960 พรือเซนได้สร้างคุณูปการในหลายสาขาทางศิลปะ เช่น รายการวิทยุสำหรับเด็ก เรื่องสั้น ละคร และดนตรี เรื่องราวและเพลงส่วนใหญ่ของเขาเกิดขึ้นในสภาพแวดล้อมที่คล้ายคลึงกับหมู่บ้านชนบทที่เขาเติบโตมา นอกจากนี้ เขายังเขียนคอลัมน์ให้กับหนังสือพิมพ์ Arbeiderbladet ตั้งแต่ปี ค.ศ. 1954 จนกระทั่งเสียชีวิต ในปี ค.ศ. 1970 พรือเซนได้รับรางวัลรางวัลเกียรติยศสภานอร์เวย์เพื่อวัฒนธรรม (Norsk kulturråds ærespris) ซึ่งเป็นรางวัลอันทรงเกียรติสูงสุดของนอร์เวย์
3.2. ผลงานวรรณกรรม
ผลงานเขียนส่วนใหญ่ของอัลฟ พรือเซน เป็นเรื่องสั้น และผลงานจำนวนมากของเขาถูกสร้างสรรค์ขึ้นสำหรับเด็ก เรื่องราวของเขามักจะสะท้อนภาพชีวิตในชนบทที่เขาคุ้นเคย
3.2.1. ชุด "คุณนายพริกไทย"
ชุดหนังสือเรื่อง คุณนายพริกไทย (ในภาษานอร์เวย์: Teskjekjerringaภาษานอร์เวย์) เป็นผลงานที่สร้างชื่อเสียงระดับนานาชาติให้กับอัลฟ พรือเซน เรื่องราวแรกเกี่ยวกับคุณนายพริกไทยถูกตีพิมพ์ในนิตยสาร Kooperatøren และหนังสือเล่มแรกในชุดนี้ตีพิมพ์ในปี ค.ศ. 1956 ก่อนจะตีพิมพ์เป็นภาษาอังกฤษครั้งแรกในปี ค.ศ. 1959 ตัวละครคุณนายพริกไทยเป็นหญิงชราธรรมดา ๆ ที่บางครั้ง (โดยไม่จำเป็นต้องมีเหตุผล) ร่างกายของเธอก็จะหดเล็กลงเหลือขนาดเท่าช้อนชา เมื่อตัวเล็กแล้ว เธอจะสามารถสื่อสารกับสัตว์ต่าง ๆ ได้ ซึ่งนำไปสู่การผจญภัยอันน่าอัศจรรย์และจินตนาการ
ชุดหนังสือนี้ได้รับความนิยมอย่างมากและถูกนำไปดัดแปลงเป็นสื่อต่าง ๆ มากมาย:
- ในปี ค.ศ. 1967 โทรทัศน์ของสวีเดนได้สร้างละครชุดที่ได้รับความนิยม
- ในช่วงทศวรรษ 1980 มีการสร้างอนิเมะของญี่ปุ่นจำนวน 130 ตอน โดยใช้ชื่อว่า สปูนโอบาซัง (อนิเมะ)
- ชุดหนังสือนี้ยังถูกตีพิมพ์ในชุดหนังสือคลาสสิกของสำนักพิมพ์เพนกวินบุ๊กส์ (Penguin Books) และประสบความสำเร็จในระดับนานาชาติ โดยได้รับการแปลเป็น 18 ภาษาทั่วโลก
นักวิจารณ์หลายคนได้ให้การประเมินผลงานชุดนี้:
- จิงงู เทรุโอะ (Jingu Teruo) ได้ยกย่องความคิดริเริ่มของเรื่องราวแฟนตาซีนี้ โดยชี้ให้เห็นว่าสิ่งของในชีวิตประจำวันกลับมีสีสันที่แตกต่างออกไปเมื่อตัวละครหดตัวลง
- จิงงูและยามาอูจิ เซโกะ (Yamauchi Seiko) ได้ชี้ให้เห็นถึงความเชื่อมโยงของเรื่องราวกับนิทานพื้นบ้าน
- มีการวิเคราะห์ว่าคุณนายพริกไทยอาจเทียบได้กับนางฟ้าในตำนานของยุโรปเหนือ เนื่องจากความสามารถในการหดตัวของเธอเชื่อมโยงกับการสื่อสารกับสัตว์
ภาพประกอบในหนังสือชุดนี้มีความสำคัญอย่างยิ่ง:
- ฉบับภาษานอร์เวย์มีภาพประกอบโดย บอร์กฮิลด์ รูด (Borghild Rud)
- ฉบับภาษาสวีเดนมีภาพประกอบโดย บียอร์น แบร์ก (Björn Berg)
- ฉบับภาษาญี่ปุ่นส่วนใหญ่ใช้ภาพประกอบของบียอร์น แบร์ก
รายชื่อหนังสือในชุด "คุณนายพริกไทย" (ชื่อแปลโดยประมาณ):
- Kjerringa som ble så lita som ei te-skje (ค.ศ. 1957) - "หญิงชราผู้ตัวเล็กเท่าช้อนชา"
- Teskjekjerringa på nye eventyr (ค.ศ. 1960) - "การผจญภัยครั้งใหม่ของคุณนายพริกไทย"
- Teskjekjerringa i eventyrskauen (ค.ศ. 1965) - "คุณนายพริกไทยในป่าเทพนิยาย"
- Teskjekjerringa på camping (ค.ศ. 1967) - "คุณนายพริกไทยไปตั้งแคมป์"
- Teskjekjerringa på julehandel (ค.ศ. 1970) - "คุณนายพริกไทยช้อปปิ้งคริสต์มาส"
- Teskjekjerringa på blåบ์rtur (ค.ศ. 1989) - "คุณนายพริกไทยไปเก็บบลูเบอร์รี่"
- Teskjekjerringa og elgen (ค.ศ. 1990) - "คุณนายพริกไทยกับกวางมูส"
- Teskjekjerringa og den skjulte skatten (ค.ศ. 1991) - "คุณนายพริกไทยกับสมบัติที่ซ่อนอยู่"
- Teskjekjerringa på basar (ค.ศ. 1992) - "คุณนายพริกไทยที่งานบาซาร์"
3.2.2. ผลงานอื่น ๆ และงานแปล
นอกจากชุด "คุณนายพริกไทย" แล้ว อัลฟ พรือเซนยังมีผลงานวรรณกรรมอื่น ๆ ที่สำคัญอีกหลายชิ้น:
- รวมเรื่องสั้น:**
- Dørstokken heme, Hedmarksfortellinger (ค.ศ. 1945)
- Utpå livets vei (ค.ศ. 1952)
- Matja Madonna (ค.ศ. 1955)
- Kjærlighet på rundpinne (ค.ศ. 1958)
- Muntre minner fra Hedemarken (ค.ศ. 1959)
- Det var da det og itte nå (ค.ศ. 1971)
- นวนิยาย:**
- Trost i taklampa (ค.ศ. 1950) ซึ่งประสบความสำเร็จทั้งในรูปแบบหนังสือและละคร
- ผลงานแปลเป็นภาษาอื่น ๆ (เช่น ภาษาญี่ปุ่น):**
- しあわせのテントウムシShiawase no Tentōmushi ("เต่าทองผู้มีความสุข")ภาษาญี่ปุ่น ซึ่งเป็นการแปลเรื่องสั้น 6 เรื่องจากต้นฉบับปี ค.ศ. 1959
- Geitekillingen som kunne telle til tiภาษานอร์เวย์ ("ลูกแพะที่นับถึงสิบได้") ซึ่งได้รับการแปลเป็นภาษาญี่ปุ่นในชื่อ 10までかぞえられるこやぎ10 made kazoerareru koyagiภาษาญี่ปุ่น และ 10までかずをかぞえたこやぎ10 made kazu o kazoeta koyagiภาษาญี่ปุ่น
- だめといわれてひっこむなDame to Iwarete Hikkomuna ("อย่าถอยเมื่อถูกบอกว่าไม่")ภาษาญี่ปุ่น ซึ่งแปลโดย เซตะ เทจิ (Seta Teiji) และถูกนำไปใช้ในชุดรวมเรื่องเล่า
3.3. กิจกรรมทางดนตรี
อัลฟ พรือเซน เป็นนักประพันธ์และนักร้องที่มีชื่อเสียงอย่างมาก เพลงฮิตของเขาหลายเพลงได้รับความนิยมอย่างสูงในช่วงทศวรรษ 1950 และ 1960 เช่น:
- Husmannspolka
- Tango for to
- Lillebrors vise
- Du ska få en dag i mårå
- Julekveldsvis
- Jørgen Hattemaker
- Musevisa
- Romjulsdrøm
ตั้งแต่ปี ค.ศ. 1946 เขาได้รับความนิยมอย่างมากจากการร้องเพลงและเล่านิทานให้เด็ก ๆ ฟังในรายการ "ชั่วโมงเด็ก" ของวิทยุแห่งชาตินอร์เวย์ ซีรีส์ "คุณนายพริกไทย" ก็มีต้นกำเนิดมาจากรายการวิทยุของเขา พรือเซนยังคงประพันธ์เพลงและร้องเพลงพื้นบ้านจากภูมิภาคต่าง ๆ ต่อไป แม้ว่าเขาจะกลายเป็นนักเขียนที่มีชื่อเสียงแล้วก็ตาม
4. แนวคิดและโลกวรรณกรรม
วัยเด็กของอัลฟ พรือเซนในชนชั้น husmann ซึ่งเป็นชนชั้นล่างที่ไม่มีที่ดินทำกินในชนบทของนอร์เวย์ ได้ส่งอิทธิพลอย่างลึกซึ้งต่อผลงานของเขา เพลงและเรื่องสั้นของเขามักจะเกิดขึ้นในสภาพแวดล้อมที่คล้ายคลึงกับหมู่บ้านชนบทที่เขาเติบโตมา ผลงานของเขาได้นำเสนอภาพความสัมพันธ์ทางชนชั้นและชีวิตประจำวันในชนบทของนอร์เวย์อย่างสมจริง เสียดสี และบางครั้งก็รุนแรง ซึ่งสะท้อนให้เห็นถึงความเข้าใจอย่างลึกซึ้งของเขาเกี่ยวกับสภาพสังคม
5. ชีวิตส่วนตัว
อัลฟ พรือเซน แต่งงานกับเอลเซ สตอร์เฮาก์ (Else Storhaug, ค.ศ. 1916-2015) ในปี ค.ศ. 1948 ทั้งคู่มีบุตรด้วยกันสองคน ได้แก่ บุตรสาวชื่อ เอลิน จูลี (Elin Julie) เกิดในปี ค.ศ. 1949 และบุตรชายชื่อ อัลฟ เคทิล (Alf Ketil) เกิดในปี ค.ศ. 1951
มีการเขียนชีวประวัติเกี่ยวกับอัลฟ พรือเซนหลายเล่ม รวมถึงหนังสือที่เขียนโดยบุตรสาวของเขาเอง เอลิน พรือเซน และผลงานของเฮลเก ฮาเกน (Helge Hagen) ดาก โซลเบิร์ก (Dag Solberg) และโอเว รอสบัก (Ove Røsbak) ในปี ค.ศ. 1992 โอเว รอสบักได้ตีพิมพ์หนังสือและบทความในหนังสือพิมพ์ Dagbladet โดยระบุว่าแหล่งข้อมูลหลายแห่งยืนยันว่าพรือเซนเคยพูดคุยเกี่ยวกับภาวะรักสองเพศของเขาในช่วงทศวรรษ 1960
ในปี ค.ศ. 2007 หนังสือพิมพ์ Dagbladet ยังได้ตีพิมพ์บทสัมภาษณ์กับนักเคลื่อนไหวเพื่อสิทธิเกย์ คาเรน-คริสติน ฟรีเลอ (Karen-Christine Friele) ซึ่งเธอยืนยันว่าพรือเซนเคยเล่าให้เธอฟังเกี่ยวกับความรักของเขาที่มีต่อผู้ชายและชีวิตที่ "แบ่งแยก" ของเขา คนุต โอลาฟ ออมอส (Knut Olav Åmås) บรรณาธิการของ Dagbladet ได้ให้ความเห็นในภายหลังว่า การถกเถียงที่เกิดขึ้นเผยให้เห็นถึงความรู้สึกที่หลากหลายต่อกลุ่มคนรักเพศเดียวกัน/รักสองเพศในสังคมนอร์เวย์ การอภิปรายนี้สะท้อนให้เห็นถึงทัศนคติทางสังคมต่อเรื่องเพศในยุคนั้น
6. การเสียชีวิต
อัลฟ พรือเซน เสียชีวิตด้วยโรคมะเร็งเมื่ออายุ 56 ปี ในวันที่ 23 พฤศจิกายน ค.ศ. 1970 เขาถูกฝังอยู่ที่สุสานวอร์ เฟรลเซอร์ส (Vår Frelsers gravlund) ในออสโล
7. การประเมินและผลกระทบ
อัลฟ พรือเซน ได้รับการยกย่องอย่างสูงในฐานะบุคคลสำคัญทางวัฒนธรรมของนอร์เวย์ ผลงานของเขามีอิทธิพลอย่างยั่งยืนต่อวงการวรรณกรรม ดนตรี และสื่อมวลชน อย่างไรก็ตาม ชีวิตส่วนตัวของเขาก็เป็นประเด็นที่ถูกหยิบยกมาถกเถียงในสังคม
7.1. การประเมินเชิงบวก
อัลฟ พรือเซน ได้รับการยกย่องว่าเป็นหนึ่งในบุคคลสำคัญทางวัฒนธรรมของนอร์เวย์ในช่วงครึ่งหลังของคริสต์ศตวรรษที่ 20 การมีส่วนร่วมของเขาในด้านวรรณกรรม ดนตรี โทรทัศน์ และวิทยุมีความสำคัญอย่างยิ่ง เรื่องราวสำหรับเด็กของเขา โดยเฉพาะอย่างยิ่งชุด "คุณนายพริกไทย" ได้รับการยอมรับในระดับนานาชาติ เพลงของเขายังคงได้รับความนิยมอย่างสูงตลอดช่วงทศวรรษ 1950 และ 1960 และยังคงเป็นที่รักของผู้คนมาจนถึงปัจจุบัน ความสามารถของเขาในการถ่ายทอดแก่นแท้ของชีวิตชนบทและความสัมพันธ์ทางชนชั้นได้อย่างลึกซึ้ง ทำให้ผลงานของเขาสะท้อนใจผู้ฟังและผู้อ่านอย่างกว้างขวาง
7.2. คำวิจารณ์และข้อถกเถียง
การถกเถียงเกี่ยวกับภาวะรักสองเพศของอัลฟ พรือเซน ซึ่งปะทุขึ้นหลังจากชีวประวัติของโอเว รอสบักในปี ค.ศ. 1992 และบทสัมภาษณ์ที่ตามมา ได้จุดประกายการอภิปรายสาธารณะอย่างกว้างขวาง การถกเถียงนี้เผยให้เห็นถึงความรู้สึกที่หลากหลายภายในสังคมนอร์เวย์เกี่ยวกับรักร่วมเพศและภาวะรักสองเพศในขณะนั้น แม้ว่าการอภิปรายเหล่านี้จะก่อให้เกิดข้อโต้แย้งสำหรับบางคน แต่ก็ช่วยให้เห็นภาพของบรรทัดฐานทางสังคมและความซับซ้อนของชีวิตส่วนตัวของบุคคลสาธารณะ
8. การรำลึกและมรดก
เพื่อเป็นเกียรติแก่อัลฟ พรือเซน ได้มีการก่อตั้งศูนย์วัฒนธรรมและพิพิธภัณฑ์ชื่อ พรือเซนฮูเซ็ต (Prøysenhuset) ขึ้นที่รุดช็อกดา ในริงซาเกอร์ ซึ่งเป็นบ้านเกิดของเขา ศูนย์แห่งนี้เปิดทำการในเดือนกรกฎาคม ค.ศ. 2014 ซึ่งเป็นปีครบรอบ 100 ปีชาตกาลของเขา โดยเป็นของขวัญแก่เทศบาลริงซาเกอร์ พรือเซนฮูเซ็ตได้รับเงินทุนสนับสนุนจากนักธุรกิจและนักลงทุนชื่อ อาร์เธอร์ บูคาร์ดต์ (Arthur Buchardt) และบริษัทท้องถิ่นต่าง ๆ ร่วมกันระดมทุน ศูนย์แห่งนี้ออกแบบโดยบริษัทสถาปัตยกรรมและวิศวกรรม สนอเฮตตา (Snøhetta) ภายในประกอบด้วยหอประชุม ร้านขายของที่ระลึก ร้านกาแฟ และสนามเด็กเล่น ส่วนหลักของพิพิธภัณฑ์เป็นนิทรรศการถาวรที่บอกเล่าเรื่องราวชีวิตและอาชีพของอัลฟ พรือเซน ปัจจุบัน พรือเซนฮูเซ็ตดำเนินการในฐานะแผนกหนึ่งภายใต้สำนักงานวัฒนธรรมของเทศบาลริงซาเกอร์
การมีชีวประวัติหลายเล่มที่เขียนขึ้นเกี่ยวกับเขา แสดงให้เห็นถึงความสนใจทางวิชาการและสาธารณะที่ยังคงมีต่ออัลฟ พรือเซนอย่างต่อเนื่อง ผลงานของเขายังคงได้รับการศึกษาและชื่นชม ซึ่งเป็นการยืนยันถึงมรดกอันยั่งยืนของเขาในวัฒนธรรมนอร์เวย์